जाल्यार करांय अशिश्ट समजतात. देखीकः स्वताविंशी उलयतना ङाह ‘मी’ हें उतर वापरि नासतना क्यून ओख ‘नम्र सेवक’ हे वापरपाची चाल आसा. हे भायर संबंदी, आत्मदर्शक (स्वतः ह्या अर्थान) आनी प्रस्नार्थक सर्वनामां आसात.
विशेशणः मूळ भाशेंतलो क्रियादर्शक धातू विशेशण म्हणून वापरतात. तो नामाआदी वा उपरांत येता. पाली भाशेंतल्यान घेतिल्ली कांय रुपां मात हाका आडवाद आसात.
क्रियापदः धातू हो एकावयवी आसून ताका खंयचोय विकार जायना, तो सकर्मक वा अकर्मक आसता. धातूचें आद्य व्यंजन महाप्रमाणयुक्त करुन अकर्मकाचे सकर्मक रुप मेळूंक शकता. प्रस्नवाचक विधानाखातीर सूर बदलप जायना जाल्यार प्रश्नसुचक रुप क्रियापदाक जोडटात. क्रियापदांआदीं महू हें रुप दवरुन न्हयकार मेळटा.
कांय उतरां आनी वाक्याः म्यित ‘न्हंय’, पिन-लेह ‘दर्या’.यैजोह ‘उदक’, तौ ‘रान’, युआह ‘खेंडे’, शिनबहयिन ‘राजा’, बहयिनमह ‘राणी’ क्युनोख कोह पैवाह ‘म्हाका दी,’ क्युनोख कोहु प्यौबाट ‘म्हाका सांगात’ दीगोह लाट गेह ‘हांगा येयात’, व्यन लाह गेह ‘परत येयात’.यै तह ख्वेत पैवाह ‘म्हाका एक पेलो उदक दियात.’, माह बाहु इ ‘हांव बरो आसा’, फेत यि तह् ख्येत पैवाह ‘म्हाका क कोका च्या दी.’
-कों.वि.सं.मं.
ब्रह्मी साहित्यः ब्रह्मी देशांतले साहित्य. मियानमारांतले सगळें पुर्विल्ले साहित्य वेगवेगळ्या शिलालेखाच्या स्वरुपांत उपलब्ध आसा. तातूंतले कांय प्यू हे नांवाचे भाशेंत (चवदाव्या शतमानासावन हे भाशेचो पत्तो लागना) आसात. ह्या शिलालेखाचो काळ इ.स.च्या सव्या शतमानासवन णवव्या शतमानामेरेनचो. ब्रहमी ही मियानमाराची मुखेल भास आसून तिचो लिखीत पुरावो इकराव्या शतमानासावन मेळटा. हे भाशेंतली साहित्याची लक्षणीय परंपरा पंदराव्या शतमानाच्या मध्यापसूनची आसा. पंदराव्या शतमानाच्या निमाणें शिन उतमकयॉ, शिन रातथेर, गिन थिलुवंथ आनी गिन अग्गाथमेडी ह्या चार व्हड कविंनी म्हत्वाचें लिखाण केलें. ‘फॉरेस्ट जर्नी’ ह्या आपल्या काव्यांत उतमकयॉ ह्या कवीन भगवान बुध्दाक मानवंदना दिल्या. हेर तीन कविंनी महाकाव्याची रचना केल्या. ही महाकाव्यां बुध्दाच्या जिवीतांतल्या प्रसंगाचेर रचिल्ली आसात. ह्या कविंनी म्हत्वाच्या भौशीक प्रसंगाचेरुय काव्यरचना केल्ली आसा. कवि थिलुवंथ हाणें बरयल्लो बौध्द धर्मीय देशांचो इतिहास आनी एक प्रवचनांझेलो हो उल्लेख करपासारक्यो गद्य कृती. सोळाव्या शतमानंत मोन बिऱ्या दाला हाणें एका मौन राजाच्या जीवीताचोर गद्यरचना केल्ली आसा. अठराव्या शतमानाचे सुरवेक यू कलाना ब्रह्मदेसाचो इतिहास बरयल्लो. एकुमीसाव्या शतमानांत (1870) ब्रह्मदेशांत मुद्रणालयां आयलीं. हाचे परिणाम म्हळ्यार कादंबऱ्यो. कथा, नाटकां अशें वेगवेगळ्या प्राकारंचे साहित्य निर्माण जालें. यू,कू,सू था, पोक, नी, चान म्या, हें चड नामनेचे नाटककार 1920त हांगा रंगून विद्यापीठाची स्थापना जाली आनी उपरांत लेखकांची एक नवी पिळगी अस्तितवांत आयली. आर्विल्ल्या ब्रह्मी साहित्याची निर्मीतींत ह्या लोकांचो म्हत्वाचो वांटो आसा. 1948त ब्रह्मदेशाक सुटका मेळटकच बऱ्या पांवड्यांटे साहित्य तयार जावंक लागलें. शसकीय आदाराचेर उबी आशिल्ल्या बर्मा ट्रांसलेशनन सोसायटीक हाचें खूबशें म्हत्व दिवप जाता. हे सोसायटी वतीन ब्रह्मी भाशेंतल्या बऱ्यांतले बरें साहित्यकृतीक नामां दिवप जातात.
-कों.वि.सं.मं.
ब्रह्मोः एक लोकदैवत. ह्या देवताचे वास्तव पिंपळाच्या झाडार मानतात. हे सुवाचेर पुजा करप, बळी दिवप असलें प्रकार चलनात. फकत हे सुवातेर फुल घालप आनी दिवो लावप इतलेच प्रकार चलतात. ह्या ब्रह्म्याट्या नांवान एक वाडी काडून दवरतात आनी उपरांत ती गायक घालतात. तसेंच ताच्या नांवान ब्रह्मणाक जेवण घालतात. ह्या थळाचे दैवत जवरक्षक आसून ते खूबूच सोवळे आसून थंय बायलांचे विटाळ आनी भश्टकार उपकारना. थंय भश्टकार जाल्यार किदेंय पूण वायट घडटा. असो समज आसा. उपरांत देवाकडेन प्रसाद घेवन थंय शांती करप जाता. कांयकजेन ह्या ब्रह्म्याच्या नांवान शिळ (फतर) सता. गोंयात चड करुन सगळेकडेन ब्रह्मो हें दैवत दिसता. -कों.वि.सं.मं.
ब्रॅख्त बेर्टोल्टः (जल्मः 10 फेब्रुवारी 1898, ऑग्सबर्ग, वाव्हारिया, मरणः 14 ऑगस्ट 1956 बर्लिन)
नामनेचो जर्मन नाटककार आनी कवी. 1914 वर्सासावन ताणें थळाव्या म्हयनाळ्यांनी लिखाण करपाक सुरवात केली. 1917 वर्सा
ताणें म्युनीक विद्यापीठांतल्यान मॅट्रिक जातकच तो वैजकीचो अभ्यास करुंक लागलो आनी 1923 वर्सा ह्या नाटकाचे प्रयोगूय जाले. पयल्या म्हझुजाच्या काळांत ऑग्सबर्गच्या सैनीकी हॉस्पीटलांत ‘मॅडिकल ऑर्डर्ली’ म्हणून ताणें वर्सभर काम केलें. हें काम करतनाच ताणें ‘बाs ल’ (baal) हें पयलें नाटक बरयलें. हॉस्पीटलांतल्या ह्या कामाउपरांत ताणें परतून आपलो वैजकीचो अभ्यास सुरु केलो. पूण मजगतीं 1920
