बरयल्यांत. हिंदींत समाजीक जाणविकायेचे नदरेंतल्यान साहित्य समिक्षा बरोवपाचो बालकृष्णानूच सगळ्यांत पयलीं यत्न केला. ताणें आपलें चडशें लिखाण समाजीक प्रेरणेंतल्यानूच केलें. ताच्यो कांय उल्लेख करपासारक्यो साहित्यकृती अशो आसात- 'नूतन ब्रह्मचारी' (१८८६), 'सौ अजान एक सुजान' (१८९०), गुप्त वैरी (१८८२), 'दक्षिणा' (१८८४), 'रसातल' (१८९२), 'हमारी घडी' ह्यो कादंब-यो.
नाटकां- 'चंद्रसेन' (१८७७), 'पद्मावती' (१८७८), 'सीता वनवास' (१८८२), 'नलदमयंती' (१८९७), 'शिशुपालवध' (१९०३), 'शिक्षादान या जैसेको तैसा' (१९१२), 'पृथुचरित या वेणीसंहार' (१९४७).
निबंध- 'साहित्य सुमन' (१८८६), 'भट्ट निबंधावली' (२ वांचे- १९४१, १९४२), 'भट्ट निबंधमाला' (२ वांटे- १९४७).
'हिंदी प्रदीप' हें म्हयनाळें चलोवन आनी विंगड विंगड विशयांचेर लिखाण करुन ताणें राश्ट्र जागृतायेचें कार्य केलें. भारतेंदू उपरांतच्या काळांतलो निबंदकार, समिक्षक आनी पत्रकार म्हणून ताका हिंदी साहित्यांत भोव मानाची सुवात आसा. ताच्या लिखाणाचेर भारतेंदूचो प्रभाव पडिल्लो दिसता.
जिणेचे निमाणेकडेन श्यामसुंदर दास हाणें ताका हिंदी शब्दकोशाचो संपादक म्हणून आपयलो. पूण रोखडेंच ताणें तें काम सोडलें आनी अलाहाबाद हांगा ताका मरण आयलें.
भट्टाचार्य, बीरेंद्रकुमार
(जल्मः २४ मार्च १९२४, सिबसागर-आसाम).
ज्ञानपीठ पुरस्कार फावो जाल्लो नामनेचो आसामी कादंबरीकार आनी कवी. चफरीचे मुळावे शाळें त तशेंच ककजनचे एम. ई. शाळेंत ताणें सुरवेचें शिक्षम घेतलें. १९४१ त तो जोरहाट हायस्कुलांत मॅट्रीक जालो. गुवाहाटीच्या कॉटन म्हाविद्यालयांतल्यान १९४३ त ताणें बी. एससी. आनी १९४५ त बी.ए. ची पदवी मेळयली. १९५३ त तो गुवाहाटी विश्र्वविद्यालयांतल्यान एम. ए. तालो. १९७९ त ताका 'असमिया साहित्यांतले विनोद आनी विडंबन' ह्या नांवाच्या प्रबंधाखातीर ताणें पीएच. डी. पदवी मेळयली. १९४५ त ताणें 'बांहि' (बांसरी) ह्या साहित्य म्हयनाळ्याचें, १९४६ त 'अॅडवान्स' ह्या इंग्लीश सातोळ्याचें, १९४७-४९ ह्या काळांत 'असमिया' ह्या दिसाळ्याचें आनी १९४९-५१ ह्या काळांत 'जनता' ह्या सातोळ्याचें सहसंपादन केलें. हाचेंभायर १९५३-६३ ह्या काळांत तो आसामींतलें नामनेचें सातोळें 'रामधेनू' (इंद्रधोणू) हाचो आनी १९६३-६७ ह्या काळांत 'नवा युग' ह्या (खूब खप आशिल्लें) सातोळ्यांचो तो संपादक आशिल्लो. ताचे उपरांत कांय काळ ताणें पत्रकार म्हणून काम केलें. फुडें गुवाहाटी विश्र्वविद्यालयांत वृत्तपत्रविद्या विभागांत प्रपाठक म्हणून तो काम करुंक लागलो.
१९४२ चे चळवळींत ताणें वांटो घेतिल्लो. कलाकत्ता हांगा जाल्ल्या भिरांकूळ हत्याकांडांत ताचो खाशेलो इश्ट अमुल्य बरुआ हाची हत्या जाल्ली. ताचो ताच्या मनाचेर बरोच आघात जाल्लो. १९४९त मियानमारचे शिमेलागसल्ल्या उखरुल नांवाच्या एका नागा खेड्यांत तो शिक्षक म्हणून गेलो. थंय तो चार वर्सां रावलो. त्या काळांत ताणें नागा लोक आनी तांचो वाठार हांची पुरय म्हायती मेळयली. फिझोचे फुटीर चळवळींतल्यान ताका भायर काडून भारतीय राश्ट्रवादाक घटसाण हाडपाखातीर ताणें नागा तरणाट्यांची मनां घुंवडावपाचो यत्न केलो.
ताणें सुमार २५ पुस्तकां बरयल्यांत. तातूंतली म्हत्वाचीं अशीं- आई' (१९६१), 'इयरुइंगम' (१९६१), 'कलोंज अजियो बोई' (१९६२), 'सातशाझी' (१९६२), 'शतघ्नु' (१९६५), 'मृत्युंजय' (१९७०), 'प्रतिपद' (१९७०), 'कबर अरु फुल' (१९७२), 'बल्लरी' (१९७३), 'राजपथे रिंगियाई' (१९५७). हातूंतले इयरुइंगम हे कादंबरीक ताका १९६१ चो साहित्य अकादेमी पुरस्कार मेळ्ळो, जाल्यार मृत्युंजय हे कादंबरीक ताका १९७९ वर्साचो ज्ञानपीठ पुरस्कार मेळ्ळो. ल्हान पिरायेचेर हो पुरस्कार मेळोवपी तो पयलो लोखक अशें म्हणून येता.
'इयरुइंगम' हे कादंबरींत दुस-या म्हाझुजाक लागून विस्कटीत जाल्ल्या नागा लोकांच्या भावनीक जिवीताचें वास्तव चित्रण दिश्टी पडटा.
ताणें 'मृत्युंजय' ही कादंबरी १९४२ च्या सुटके झुजाचे फाटभुंयेर बरयल्या. हे कादंबरेंत आसामांतल्या नौगाँग जिल्ह्यांतल्या अस्तंत वाठारांत घडिल्ल्या घडणुकांचे वर्णन आसा. सुटकेझुजा-यांच्या एका पंगडान सैनिकांक घेवन वचपी आगगाडी कशी उमथून उडयली ही कादंबरीची मध्यवर्ती कल्पना आसा.
समाजाचें वास्तव चित्रण आनी मोवाळ भास हें ताचे बरपावळीचें खाशेलपण. टॉमस हार्डी, टॉलस्टॉय, डॉस्टॉव्हस्की, हेमिंग्वे आदी लेखकांच्या बरपावळींपसून ताका स्फूर्त मेळ्ळी. महात्मा गांधीचें तत्वगिन्यान आनी जयप्रकाश नारायण हाचे विचारसरणीचो ताचेर प्रभाव पडिल्लो.
ताणें कांय नाटकां, तशेंच कविताय रचल्यात. एक सर्जनशील पत्रकार, प्रतिभासंपन्न कवी आनी कादंबरीकार म्हणून ताणें असमिया साहित्यांत खूब नामना जोडल्या.
भट्टिकाव्य
एक संस्कृत महाकाव्य. ह्या काव्याचें मूळ नांव रावणवध. पूण ह्या काव्याच्या कर्त्याचें नांव भट्टी आशिल्ल्यान काव्याकूय भट्टिकाव्य अशेंच नांव पडलें.
गुजरात देशांतल्या वलभी हे नगरींत, श्रीधरसेनाचे राजवटींत
