-1986) सुरु केल्ली. ही येवजण चालींत हाडपाक सरकारान शेतकी मळार सुदारणा घडोवन हाडपाचेर आनी गांवगिऱ्या वाठारांतली गरिबी पयस करपाचेर चड भर दिला.
शेतवड हो भारतीय अर्थीक वेवस्थेचो फाटी कणो आसा. पंचवर्सुकी आनी हेर येवजण्यांवरवीं भारत सरकारान शेतवड मळार चड म्हत्व दिल्ल्यान सद्या वट्ट राश्ट्रीय येणावळींत शेतकी इत्पादनाचो व्हड वांटो आसा. त्या वेवसायाक लागून देशांतल्या वट्ट कामगारांतल्या सुमार ७०% कामगारांक काम मेळटा आनी वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांत ताचो सुमार ३५% वांटो आसता.
संकरीत बियाण्यांचो वापर आनी चड प्रमाणांत साऱ्याचो उपेग, तशेंच शेतमालकांक साऱ्याचेर दिल्ल्यो खास सवलती आनी रिणां हांकां लागून शेतकी उत्पादनांत खूब वाड जाल्या. भारतीय शेतकी खात्यान नव्यो नव्यो येवजण्यो चालीक लावन, तातूंत शेतवडीखातीर चडांत चड जमनीचो उपेग, उदकाची वेवस्था, माती तपासणी, दुग्धवेवसाय आनी नुस्तेमारीचेर भर दिला. शेतकी मळार साऱ्याचो उपेग करपांत अमेरिका, रशेया आनी चीन देशांफाटल्यान भारताचो चवथो क्रम लागता, जाल्यार कड्डणाखातीर चड जमनीचो उपेग करपी भारत मुखेल देश आसा. कापसाच्यो संकरीत बियो तयार करपी भारत पयलो देश आसून, किटकनाशकांचोय देशांत चड उपेग जाता. देशांत जावपी पिकावळीचे खाद्य आनी कड्डण अशीं विभागल्यांत. तांदूळ, गंव, ज्वारी, बाजरी आनी मको हांचो धान्यांत आस्पाव जाता, जाल्यार वाटाणे, हरबरे, मूग, समूर, चवळी सारकिल्ल्यांचो कड्डणांत आस्पाव जाता. ऊंस, कापूस, ताग, तंबाकू, च्या. कॉफी, रबर हांचो नगदी पिकावळींत आस्पाव जाता. सद्या मूग, सोयबीन, भिकणां आनी सूर्यफुलांच्या बियांक चड खप आशिल्ल्यान तांची लागवड व्हडा प्रामाणांत जाता. भारतीय हवामान समशीतोश्ण, उश्णप्रदेशीय आनी उपोश्णप्रदेशीय आशिल्ल्यान देशांत फळफळाव आनी भाजीपालो खूब प्रमाणांत जाता.
पसुसंवर्धन (Animal Husbandry) आनी नुस्तेमारी हे शेतवडीचेच वांटे आसून ते साबार लोकांक वेवसाय दितात. सद्या भारतांत चड दूद दिवपी उच्च दर्जाच्यो ट्रॉपिकल गायो आनी म्हशी आसात. उच्च दर्जाच्यो गायो आनी म्हशी तयार करपाचें फार्म सुरतगड (राजस्थान), धमरोड (गुजरात), अलामादी (तमिळनाडू), चिपलीमा (ओरिसा), सेमीलीगूडा (ओरिसा), अंदेशनगर (उत्तर प्रदेश) आनी हेससेर्धट्टा (कर्नाटक० हांगा आसात. सवे पंच वर्सुकी येवजणेंत उच्च दर्जाचीं गोरवां तयार करुन दुग्ध वेवसाय आनी मांस वेवसाय वाडोवपाचेर भर दिल्लो. कुकडां पोसप हो शेतकी वेवसायाचो एक म्हत्वाचो भाग. पोल्ट्री सावन फायदेशीर येणावळ मेळटा. आनी तशेंच ताका लागून साबार लोकांक वेवसायाची संद मेळटा. तांतयां घालपाची चड क्षमता आशिल्लीं कुकडां तयार करपाचे फार्म बेंगलोर, मुंबय, भूवनेश्र्वर आनी गिरगांवांत आसात. दुकराच्या मांसाक सद्या चड खप आशिल्ल्यान दुकरां पोसपाच्या वेवसायाकूय नेट आयला. शिंयाळ्या वाठारांनी मेंढरां पोसपाच्या वेवसायाक म्हत्व दिलां. देशचे येणावळींत नुस्तेमारीचो वांटो म्हत्वाचो आसा. वेगवेगळ्या नुस्त्यांचीं, सुंगटांची आनी खुब्यांचीं तांतयां तयार करुन तांचें उत्पन्न वाडोवपाचे वावर भारतांत साबार कडेन आसात. नुस्तें मारपाखातीर परंपरीक तारवांचो तशेंच आधुनिक यंत्र बोटींचोय वापर खूब प्रमाणांत जाता. रानांसावन मेळपी येणावळीचोय वांटो म्हत्वाचो आसा. फर्निचर, मदेर, कागद, रेयॉन, पापेलांव, फस्कां आनी हेर वस्तू तयार करपाक रुखांचो खूब उपेग जाता. देशांत वखदी वनस्पतींचोय आंकडो व्हड आसा.
भारतांत वेगवेगळ्या खनिजांचे सांठे खूब प्रमाणांत आसात. पूण आयजमेरेन तांचो रितसर आनी फाव त्या प्रमाणांत उपेग जावंक ना अशें तज्ञांचें मत आसा. संविधाना प्रमाण खनिजां आनी खाण वेवसायाचेर राज्य सरकाराचें नियत्रंण उरता. खनिजां काडून ताचो योग्य तरेन
