विभागल्या. एअर इंडियाचे वतीन आंतरराश्ट्रीय मळार, पांच खंडांनी हवाई येरादारी चलता. देशाभितरली आनी शेजारी देशांकडेन इंडियन ऍरलायन्सा वरवीं हवाई येरादारी चलता, जाल्यार वायुदूत मंडळाकडच्यान मुखेलणान देशाच्या ईशान्य भागांत हवाई येरादारी जाता. हालींच्या तेंपार खाजगी हवाई कंपन्यांकूय हवाई येरादारी चलोवपाक मान्यताय मेळ्ळ्या. मुंबयचो सहारा, कलकत्त्याचो डमडम, दिल्लीचो इंदिरा गांधी, मद्रासचो मिनाबख्खम् आनी त्रिवेंद्रमचो थिरुवनंतपुरम् हे आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसात.
भारतांत पद्दतशीर टपाल सेवा १८३२ त सुरु जाली. उपरांत १८५२ त कराची शरांत पयलें टपाल काडलें. १८५४ त टपाल खातें स्थापीत केल्लें, तेन्ना भारतांत ७०० टपाल कचेऱ्यो आशिल्ल्यो. टपाल सेवेंत 'मनी ऑर्डर' ची पद्दत १८८० त सुरु केली. १८८२ त पोस्ट ऑफिस सेविंग बँक सुरु केली. सद्या भारतांत १,५२,०३७ पोस्ट कचेऱ्यो आसून, तातुंतल्यो १,३५,६९२ कचेऱ्यो गांवगिऱ्या वाठारांनी जाल्यार १६,३४५ कचेऱ्यो शारांनी आसात. टपाल सेवेंत सुदारणा घडोवन हाडचेखातीर आनी परकीय राश्ट्रांकडेन बरो टपाल संपर्क दवरपाखातीर युनिवर्सल पोस्टल युनियन (UPU), अॅशियन पॅसिफीक पोस्टल युनियन आनी कॉन्फरन्स ऑफ कॉमनवेल्थ पोस्टल अॅडमीनिस्ट्रेशन ह्या आंतरराश्ट्रीय टपाल यंत्रणांकडेन भारत देशाचो सहभाग आसा.
देशांत पयलें टेलीफोन केंद्र १८८१ त कलकत्ता शारांत सुरु जालें. पयल्या स्वयंचलीत दूरध्वनी केंद्राची १९१३ त सिमला शारांत स्थापणूक जाली. त्या क्षेत्रांत १९५१ उपरांत नेटान वाड जाली. १९९४ पासून फोनाची सुविधा तळागाळा मेरेन पावावपाचो सरकारान संकल्प सोडला आनी तेवटेन बऱ्याच प्रमाणांत यशय जोडलां.
भारतांतलें पयलें दूरचित्रवाणी (T.V.) केंद्र १९५९ त यूनोस्कोच्या आदारान दिल्लींत सुरु केलें. सुरवेक ताचें स्वरुप एक मार्गदर्शी दूरचित्रवाणी म्हूण आशिल्लें. त्यावेळार ताचेवयल्यान सप्तकाक फकत तीन शिक्षणीक कार्याकाळ जातल्यो. सुरवेक ते केंद्र आकाशवाणी केंद्राचोच एक भाग आसलो. ऑगस्ट १९६५ त दिल्ली सावन सामान्य सेवा सुरु जाली. उपरांत १९७२ त मुंबय, श्रीनगर, जालंदर, कलकत्ता, मद्रास आनी लखनौ शारांनी दूरचित्रवाणी केंद्रां उबारलीं. १९७६ त दूरचित्रवाणी आकाशवाणी केंद्रासावन वेगळी जावन, 'दूरदर्शन' नांवान स्वतंत्र केंद्र अस्तित्वांत आयलें. १९८२ त आशिआई खेळाचें भारतान आयोजन केल्लें आनी त्या खेळाचें दर्शन चडशा भारतियांक जावचें म्हूण भारत सरकारान वेगवेगळ्या राज्यांनी २० उण्या तांकिचे ट्रांसमीटर उबारले. १५ ऑगस्ट १९८२ दिसा पयलेच खेपो रंगीत दूरदर्शन संच सादर केलो. उपरांत इन्सेट-आय ए (INSAT-IA) उपग्रहाच्या आदारान दूरदर्शना वयल्या समान राश्ट्रीय कार्यावळी प्रसारीत जावपाक लागल्यो. सद्या दूरदर्शनाचो सुमार ८५% वयर लोकांक लाव मेळटा.
भारतांतल्या कांय वेपाऱ्यांनी १९२७ त मुंबय आनी खाजगी केंद्रां उबारुन रेडिओ ब्रॉडकास्टींग कंपनी सुरु केली. १९३० त भारत सरकारान ती आपले सुवादीन घेवन, इंडियन ब्रॉडकास्टींग सर्वीस नांवान ती वापरपाक लागले. १९३७ त तिचें नांव 'ऑल इंडिया रेडिओ' दवरलें. १९५७ सावन ती 'आकाशवाणी' नांवान प्रसिध्द आसा. सद्या देशांत १८५ रेडिओ केंद्रां आसून तांचो ८७% वयर लोकांक लाव मेळटा. आकाशवाणी वयल्यो चडशो कार्यावळी मध्यम तरंगांवयल्यान प्रसारीत जातात. दिल्ली, मुंबय, कलकत्ता, मद्रास, कोटगुडम, गोंय आनी कोचीन शारांनी 'एफ् एम्' प्रक्षेपक आसात.
१९९२ मेरेन भारतांत उजवाडाक येवपी खबरांपत्रां-
| भाशा | दिसाळें | सातोळें | म्हयन्याळें | वसुर्की |
|---|---|---|---|---|
| इंग्लीश | २४१ | ६११ | २,०९० | १२५ |
| हिंदी | १,५४१ | ५,५०४ | २,१५० | २० |
| आसामी | १० | ४८ | ४१ | १ |
| बंगाली | ७४ | ४९७ | ५७२ | ८ |
| गुजराती | ७३ | २७६ | ३८४ | ९ |
| कन्नड | १८४ | २७३ | ३७१ | २ |
| काश्मिरी | ० | १ | ० | ० |
| कोंकणी | २ | २ | २ | २ |
| मल्याळम | १७८ | १४७ | ५७५ | ८ |
| मणिपुरी | १० | ३ | ३ | ० |
| मराठी | २१५ | ५५१ | ३९४ | ८१ |
| नेपाळी | १ | ९ | ७ | ० |
| ओरिसा | ४१ | ७७ | २१२ | ४ |
| पंजाबी | ७६ | २८५ | २०१ | १ |
| संस्कृत | ३ | ६ | १३ | ० |
| सिंधी | ८ | ३० | ३१ | ० |
| तमिळ | २८९ | ३०७ | ५६३ | २ |
| तेलगू | ७७ | २०१ | ३२२ | १ |
| उर्दू | ३७३ | ९६२ | ४३३ | ३ |
प्रसार माध्यमः भारतांत सद्या इलेक्ट्रोनीक प्रसार माध्यमाची खूब उदरगत जाल्या. पूण छापीत प्रचार माध्यमान आपलो शेक कायम दवरला. ३१ डिसेंबर १९९६ मेरेन भारतांत उजवाड येवपी वट्ट खबरांपत्रकां आनी नेमाळ्यांचो आंकडो ३९,१४९ इतलो आसलो. ऑडीट
