भाशांचो आंकडो हजारांवयर वता,आफ्रिकेंतूच सुमार हजारभर भासो आनी न्यू गिनी ह्या सुपल्ल्या जुव्याचेर सातशांनयर बासो मेळटात.भारतांत देडशांवयर,रशियेत सेमार एकशें तीस जाल्यार चीनांत कितल्योशो डझन भासो मेळटात.संवसारांतल्यो सगळ्यो भासो एकेमेके पसून साप्प वेगळ्यो नात.कांय भाशांभितर सारकेपण आसा जाल्यार कांय भासो एकेमेकेपरस सामक्यो वेगळ्यो आसात.
भाशिक सारकेपणांतलें अपघाती सारकेपण आनी उश्णेपणाचें सारकेंपण निवळावन भाशेच्या सगळ्या पांवड्यांवयल्या फकत निजाच्या ,रगताच्या सारकेपणाच्या आदीरान भाशांचीं कुळां थरयतात.भाशेकुळ म्हळ्यार एके मूळ भाशेंतल्यान वयर सरिल्ल्या एका रगताच्या भाशांचो पुंजुलो.एकेच मुळ भाशेंतच्यान वेगवेगळ्यो सरिल्ल्यो भासो काळा वांगडा एकेमेकेपसून अदीक वेगळ्यो जातात आनी हातूंतल्यान एक कुळाचीं उपकुळां घडटात.ह्या संवसारांत मुखेल सुमार वीस आनी हेर ल्हान पन्नाशेक भाशे-कुळां आसात अशें सामान्यतायेन मानतात.भाशे-कुळांत आस्पावपाक मेळनात अशा भाशांक स्वतंत्र भासो लेखतात.
भारतीययुरोपी(संस्कृत,ग्रिकी,लॅटीन,इंग्लिश,रशियन,परशियन ह्या भाशांचें कुळ),अॅफ्रो-एशियाटिक (अरबी,हिब्रू,सिरियॅक ह्या भाशआंचें कुळ),सिनो-तिबेटन(ब्रह्मी,तिबेटी,थांयलंड ह्या भासांचें कूळ),द्रविडी(तेलगू,तमीळ,कन्नड,मलयाळम ह्या भामांचें कूळ),ऑस्ट्रोनेशियन(इंडोनेशियन ,जावानी,फिजीयन,हवायियन ह्या भाशांचें कूळ),नायजेर कोंगो(स्वाहीली आनी हेर आफ्रिकेंतल्या कितल्याशा भांशांचें कूळ)हीं कांय मुखेल भाशे-कुळां.हातूंतलें भारतीय-युरोपी कूळ हें संवसारांतलें सगळ्यांत व्हडलें भाशें-कुळ.संवसाराचे लोकसंख्येचें अक अर्द फकत अका भारतीय-युरोपी भाशे-कुळांत वांटून गेलां.उदेंतकडेन भारता ते अस्तंते कडेन युरोप ह्या दोन तोकांमदीं मेळपी कितल्योशो भासो ह्या कुळांत आस्पावतात.
भारतीय-युरोपी भाशेकुळाचीं एकरा मुखेल अपकुळां आसात अें सामान्यतायोन मानतात.१)भारतीय-इराणी उपकुळ,ह्या उपकुळाचे दोन वांटे करतात,इराणी आनी इंडीक/भारतीय आर्य २)हॅलेनीक ३)इटालीक ४)कॅल्टीक ह्या उपकुळाचेदोन फांटे आसात.गॅलीक आनी ब्रिटॅनीक ५)जर्मेनीक-ह्या उपकुळाचेय दोन फांटे आसात.उत्तर कडलो फांटो आनी अस्तंतेकडलो फांटे६)स्लावनीक ७)बाल्टीक ८)अर्मिनियन ९)आल्बेनियन १०)आनातोलियन ११)तोखारियन.ह्या निमाण्या दोन उपकुळांचिॉ्यो भासो फकत अवशेशांच्या रुपान मेळटात.ह्या शतमानाचे सुरवेक तुर्कस्तानांत केल्ल्या एका उत्खननांतल्यान हिटायट हे मुखेल आनातोलियन भाशेचो जाणाकारांक सोद लागिल्लो.जाल्यार तोखारियन भाशेचीय अशीच चीनी तुर्कस्तानांत मेळिल्ल्या लेखी साहित्यांतल्यान संवसाराक वळख जाल्ली.संवसारांतल्या भाशांनी आनीक दोन तरांच्या भाशांचो उल्लेख करचो पडटा-१)भोव भाशिक परिस्थितींत संपर्क म्हणून जल्माक आयिल्ल्या पिज्जीन आनी क्रियोल भासांचो आनी २)मनशांनी मुद्दाम घडयल्ल्या कृत्रीम भाशांचो.
भाशेच्या वेगळ्या बोलींतल्यान खंयची एक बोली भाशिक वेव्हारांत मुखेलपणात जोडटा आनी बरप-शिक्षण,प्रमार माध्यमां सारकेलीं मळां आडावन बसता,तेन्ना ती भाशेची प्रमाण बोली जाता.थळावे भेद सगळ्या भाशांनी आनी भाशेच्या सगळ्या आंगांनी-हेळ्यांनी ,उतरावळींत नादांत आनी व्याकारणांत पळोवंक मेळटात.ह्या भेदांतले भाशेच्यो थळाव्यो बोली घडटात.ज्या नेमान एके भाशेच्यो वेगळ्यो थळाव्यो बोली पोटभासो घडटात त्याच नेमान एकेच मूळ भाशेंतल्यान वेगळ्यो वेगळ्यो उपभाशोय घडटात थळाव्या भेदांवरी समाजीक जाती वर्गाचे भेदूय आमकां सगळ्या भाशांनी आनी भाशेच्या सगळ्या आंगांनी पळोवंक मेळटात.भूगोलीक आनी समाजीक अंतराक लागून आयिल्ल्या वेगळेपणाभायर भाशेंत आनी एके तरेचें वेगळेंपण पळोवंक मेळटा तें म्हळ्यार प्रसंगाक वा संदर्भाक लागून आयिल्लें वेगळेंपण.हे तरेचें वेगळेपण भाशेच्यो वेगळेपण भाशेच्यो वेगळ्यो शैल्यो घडयता.शैल्यांच्या वेगळेपणा भायर भाशेंत वेवसायीक संदर्भांचेय वेगळेंपण दिसता.
भाशेचे विज्ञानीक विस्कटावणीच्या आदारान भाशे संबंदीत सिध्दांत प्रस्थापीत करपी शास्त्राक भाशाशास्त्र म्हण्टात.भाशाशास्त्राक भासविज्ञान अशेंय म्हण्टात.मनशाचे कुडींतले खंयचे अवयव ध्वनींची रचणूक कशी जाता आनी तांकां अर्थ कसो लागू जाता,उतरां वाक्या कशीं घडटात,भाशेचे उपेग खंयचे,संवसारांतल्या सगळ्या भाशांक लावंक मेळटात अशे कांय भाशेविशींचे नेम मेळटात काय ना,भास कशी बदलता कित्याक बदलता कित्याक अशे तरेकवार विशय भासाविज्ञानाच्या अभ्यासांत दिसतात.भशेच्या इतिहासाचो, व्याकरणाचो आनी भशेच्या वर्तमानकाळांतल्या रुपाचोय अभ्यास जाता.ध्वनींचे निर्मिती सावन भाशांच्या व्गळेपणां मेरेनचीं भाशेंची तरेकवार आंगां भासविज्ञानाच्या क्षेत्रात येतात.
खूब पुर्विल्या काळासावन मनीसजात भाशेचेर विचार करीत आयल्या.भासेच्या अभ्यासाक दोन-अडेज हजार वर्सांचो इतिहास आसा.उच्चारण,व्याकरण,व्युत्पती सारकिल्ल्या ह्या भाशेच्या आंगांचो विचार भासविज्ञानाच्या जल्माच्या शेंकड्यानी वर्सां आदींसावन शास्त्रीय तरेन चलत आयला.भारताक असल्या अभ्यासाची खूब व्हडली आनी गिरेस्त परंपरा आसा.युरोपी (ग्रिक,रोमी),चीनी आनी अरबी संस्कृतायांनीय संवसाराक शास्त्रीय भास-वितीरांच्यो आगळ्यो-वेगळ्यो परंपरा दिल्यात.
अठराव्या शेंकड्यांत सर विलियम जोन्स हो उंग्लिश जाणकार भारतांत संस्कृत सरस्पतीचो अभ्यास करतालो,तेन्ना उदेंतेकडली ही भास अस्तंतेकडल्या ग्रीक आनी लॅटीन भासांक खूब लागींची म्हणपाचो तांकां सोद लागलो. ताचे मदलें सारकेंपण हें भासांचे उतरावळीच्या मळारुच
