रुपांतरीत खडपःसैमिक हालचालींक लागून खडपांचे परिस्थितींत खूब हदल जाता.खडपांचेर खूब ताण पडलो वा तांचें तापमान वाडलें जाल्यार वा ह्यो दोनूय गजाली एकाच वेळार घडल्यो जाल्यार तांच्या मुळाव्या स्वरुपांत खूब बदल जातात.खडपांची मुळावी घचक मांडावळ बदलता.मूळाव्या कांय सगळ्या खनिजांसावन नवीं खनिजां तयार जातात.मुळाव्या खनिजांचे स्फटिक चड मोटे जायत वतात. सादारणपणान खडपांच्या मुळाव्या रसायनीक संघटनांनी व्हडलोसो बदल जायना.पयलींच्या(अग्निज आनी गाळाच्या) खडपांनी बदल घडून तयार जाल्ल्या खडपांक रुपांतरीत खडप म्हण्टात.रुपांतरीत खडपांतलें सगळ्यांचे वळखीचें खडप म्हण्टात. रुपांतरीत खडपांतलें सगळ्यांचे वळखीचें खडप म्हळ्यार पाटयेचो फातर(slate stone).सादारणपणान रुपांतरणाचे गतिज आनी ऊश्मीय अशे दोन मुखेल प्रकार आसात.
शिलाजनन आनी शिलावर्णन हे शिलावीज्ञानाचे फांटे.शिलाजनन हातूंत खडपांची उत्पती आनी निर्मिती हांचो अभ्यास शिलावर्णनांत करतात.
अर्थीक भूंयविज्ञानः मनशाच्या अर्थीक फायद्याखातीर भूवैज्ञानिक म्हायतीचो खूब उपेग जाता.लोखण,तांबें, शिंशें ,भांगर आनी हेर धातूंचीं धातुकां तशेंच हेर खनीज पदार्थ, खनीज वायू, भूमीजल हांचो सोद लावपाखातीर भूवैज्ञानिक म्हयतीचो खूब उपेग जाता.जमनीचो वापर करपाचे नदरेन अभियांत्रिकीय भूंयविज्ञानाची गरज पडटा.व्हड इमारती, धरणां, पूल, रस्ते, बोगदे, अणभट्ट्यो आनी हेर बांदकामांच्यो सुवाती थरयतना तिचें भूवैज्ञानिक अध्ययन करप भोव गरजेचें आसता.
भूंयरसायनशास्त्रः धर्तरेचो आनी तिच्या घटकांचो रसायनाचे नदरेन जावपी अभ्यास.ह्या शास्त्रांत धर्तरेचें रसायनीक संघटन आनी तातूंत जाल्ले तशेंच जावपी बदल हांच्या अभ्यासाचो आस्पाव जाता. ह्या शास्त्राचो विकास मुखेलपणान 1930 उपरांत जालो.ह्या शास्त्राची मुखेल कार्या म्हळ्यारः 1) धर्तरेवयल्या मूलद्रव्यांची आनी तांच्या समस्थानिकांची सोपेक्ष()विपुलताय आनी प्रमाण काडप, 2) धर्तरेच्या विंगड विंगड आवरणाच्या भागातल्या मुलद्रव्यांचें जाग्याप्रमाण आनी काळाप्रमाण जाल्लें वांटणीचें स्पश्टीकरण दिवप, 3)मूलद्रव्यांची सापेक्ष विपुलताय आनी वांटणीवा स्थसांतर हांचें नियंत्रण करपी नेम सोदून काडप.हांचेखेरीज धर्तरेच्या रसायनीक उत्क्रातीचो आनी समस्थानिकांच्या विश्र्वांतले थिरायेचो अभ्यास आनी अवकाशांतल्यान धर्तरेचेर पाविल्ले धर्तरेभायले पदार्थ, मिटिओरायट्स हातूंतल्या मुलद्रव्यांचो अभ्यास करतात. धर्तरेचें स्वरुप सगळेकडेन एकसारकें नाशिल्ल्यान धर्तरी ही साबार रासायनांसावन तयार जावन तातूंतल्या सगळ्या घडामोडींनी मूलद्रव्यांचो आस्पाव जाता. हातूंतल्या साबार घडणूकांक लागून मूलद्रव्यां आनी समस्थानीक हांची खाशेली रितीन परत वांटणी जाता.भूंयरसायनशास्त्रीय अभ्यासांतल्यान ह्या घडणुकांचेर उजवाड पडटा. एफ.डब्ल्यू.क्लार्क हांच्या मतान खडप ही स्वतंत्र रसायनीक प्रणाली. हे प्रणालींत विंगड विंगड प्रकारांत बदल घडून तातूंत नवी प्रक्रिया घडून येवन रसायनीक समतोल इबाडटा आनी उपरांत नवे स्थितींत नवी प्रणाली थीर जाता. हे बदल जावपाची शक्यताय ते केन्ना आनी कशे जातात.तांच्यांत जावपी प्रक्रिया आनी निमाणेकडेन तांचो परिणाम ह्या सगळ्यांचो अभ्यास ह्या शास्त्रांत येता.खडपांची आनी धर्तरेची पिराय ह्या शास्त्राच्या आदारान सांगप शक्य जालां.तशेंच ह्या शास्त्राच्या आदारान म्हासागराची निर्मिती आनी उत्क्रांती हांची आनी धर्तरेच्या भितरल्या रंगाची म्हायती मेळटा.
धर्तची संरचणूकः (जिओडेसी) धर्तरेची संरचणूक जाणून घेवपाखातीर भूगणित, भौतिकी आनी संरचनात्मक भूंयविज्ञान ह्या फांट्यांचो खूब उपेग जाता. धर्तरेचो वा तिच्या व्हड भागाचो आकार, आकारमान, वक्रताय (curve) तशेंच भूंयपृश्ठाचेर गुरुत्वाकर्शणांत जावपी बदल हांचो अभ्यास करपी शास्त्रीक भूगणित(जिओडेसी) म्हण्टात. धर्तरेसंबंदांतलीं विंगड विंगड परिमांण मेजप, तशेंच गणितावरवीं अचूकपणान स्थान थरयल्ल्या बिंदूंच्या आदारान नकाशे, आलेख, बांदकांमा, मार्गनिर्देशन आनी हेर कामांखातीर उपेग पडपी समोच्च ओळींचें नियंत्रक जाळें प्रस्थापित करप. भूंयकांप मापनावरवीं मेळिल्ले भूवैज्ञानिक स्वरुपाच्यो आनी हेर म्हायतीच्या संदर्भांत भूंयकट्टें आनी प्रवरण(धर्तरेचो खूब खोल भाग) हांचे संरचनेचो अभ्यास करपाखातीर गुरुत्वाकर्शण मापनाच्या आदारान भूभौतिकीय सर्वेक्षण करपाखातीर गुरुत्वीय प्रवेगांचें संदर्भ जाळें तयार करप(4) कृत्रीम उपग्रहाची कक्षा बिनचूकपणान काडपाखातीर गुरुत्वीय क्षेत्राची अचूक म्हायती मेळोवप हे हेतू दोळ्यांमुखार दवरुन भूगणिताचो अभ्यास करतात.
भूभौतिकी हातूंत भौतिकीचे पद्दतीचो वापर करुन धर्तरेचो अभ्यास करतात.भूभौतिकींत धर्तरेच्या पृश्ठभागाकडेन दवरिल्ल्या उपकरणांनी मापां घेवन तांच्या आदारान भूपृश्ठाखाला खोल जाग्यार तशेंच वातावरणांत खूब उंचायेच्या पदार्थांच्या भौतिक गूणधर्माविशींचे निश्कर्श काडटात. भूभौतिकी हातूंत हजारांनी अंश सेल्सियस तापमानाचे आनी वातावरणीय दाबाचे खूब लाखांनी पट इतलो दाब (नटे) आशिल्ल्या धर्तरेच्या गाभ्यासावन तो कट्ट्यांतलो भूखंड, सागरांचे तळ, कट्ट्याभोंवतणचें दाटायेचें वातावरण ह्या सगळ्यांचो आस्पाव जाता. वेगळ्या वेगळ्या खडपांची घनताय, चुंबकत्व, विद्दुत् संवाहकताय, भूंयकांप-तरंगाचो प्रसारण नेट आनी हेर भौतिक गूणधर्म वेगळे वेगळे आसतात.ह्या वेगळेपणाचेर भूभौतिकीय पद्दती आदारिल्ल्यो आसतात.हांच्या आदारान गुरुत्वमापक, परिपीडन तुला ह्या उपकरणांनी धर्तरेचें गुरुत्वीय क्षेत्र मेजून तातूंत जावपी बदल हांचो अभ्यास करतात.
