Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/480

From Wikisource
This page has not been proofread.

आसा. धा दीस सुवेर पाळटात आनी बाराव्या दिसा बारसो करतात. हे लोक प्रेतां लासतात. पूण ज्या लोकांक हो खर्च परवडना ते मेल्ल्या मनशाक बशिल्ले अवस्थेंत पुरतात. तिसऱ्या दिसा अस्थी व्हांवत्या उदकांत सोडटात. धाव्या दिसा अश्मा उदकांत बुडयतात आनी पींड दितात. तेराव्या दिसा सोयऱ्या-धायऱ्यांक जेवण घालतात. पुर्विल्ल्या काळांत हे लोक मेणे आनी पालख्यो व्हरपाचें काम करताले. हालीं ते नुस्तेंमारी, दुकानदारी असलीं कामां करतात. खानदेशी भाईः ह्या भोयांचे महर्यर्ल आनी तरक्षी अशे अहिराणी भास उलयतात. ते श्रावणी आनी चैत्र पुनवेक, दसऱ्याक आनी मंगलकार्याच्या वेळार मोरसाई, चावडमाता, मनसाई, रेणुका, एकवीरा ह्या तांच्या कुलदैवतांची पुजा करतात. गोसावी हे तांचे धर्मगुरु. हे लोक मडीं लासतात वा पुरतात. लग्न जावंक नाशिल्ल्या मनशांक पुरतात. श्राध्द आनी महाल करतात.

कर्नाटकांतले भोईः बेळगांवांत हांचे कोळी, कार, मसंदे आनी परतगी अशे चार भेद आसात. मसंदे हे नुस्तें धरतात पूण पालख्यो व्हरनात.परतगी शिमीट तयार करतात. धारवाडांतले बोयांचे बेस्त, गागी, सदर आनी कर्व अशे भेद आसात. बेस्त भोई हे म्हैसूरांतल्यान आयल्यात. ते लिंग घालतात. कर्नाटक भोई, चलयांचीं लग्नां ल्हान पिरायेर करतात. देज दिवपाचीय चाल आसा. लग्नांत ब्राह्मण पुरयतपण करता.

मडीं पुरतात आनी धा दीस सुतक पाळटात. गोसावी अंत्यक्रिया करता.

कानडांतले भोईः हे लोक घरांत कानडी उलयतात.तांकां कोंकणीय येता. ह्या लोकांक कुलदैवतां नात पूण ते ग्रामदेवतांक भजतात. मंत्रतंत्र, जादूटोणो हांचेर तांचो खूब विश्र्वास आसा.

ह्या लोकांक आडनांवां नात. कर्नाटक ब्राह्मण जल्माचें, कऱ्हाडे ब्राह्मण लग्नाचें आनी हविक ब्राह्मण मरणाचें पुरयतपण करता. उत्तर अर्काट जिल्ह्यांतल्या गोविंदराजपट्टणांतल्या मठांतलो तात्तिआचारी हो रामानुज ब्राह्मण तांचो धर्मगुरु.

गुजराती भोईः हे लोक आपूण लखनौचे राजपूत आशिल्ल्याचें सांगतात. ह्या लोकांमदीं बकोरिया, भडवा, गधेडिया, गुडिया, कार, धीमर वा मच्छी, माळी अशे भेद आसात.

हे लोक गुजराती भास उलयतात. दिवसो, गोकुळाश्टम आनी नवरात्र ह्यो तांच्यो मुखेल परबो. मोढ आनी औदीच्य ब्राह्मण तांचें पुरायतपण करतात. गुजरातांतले कांय भोई मुसलमान आसात. तांकां झिंगा भोई म्हण्टात. भोई-2: आसामांतली एक जमात. खासी आनी जैंतिया दोंगरांचे उत्तरेक आनी ईशान्येक आशिल्ल्या दोंगुल्ल्यांनी ह्या लोकांची वसती आसा. दोंगुल्ल्यांच्या देवत्यांचेर हे लोक कोंड्यांची घरां बांदतात.घरांत चडपाखातीर खांचो मारिल्लो एक खांबो लायतात. भात हें तांचें मुखेल पीक. हे लोक तांदळांचो सोरो पियेतात. हे लोक व्हड प्रमाणांत लाख तयार करतात. कपडो विणपांत तशेंच रंगोवपांत ते खुबूच कुशळ आसतात.

भोज-1: पुविल्ल्या काळांतलो एक राजवंश. हे दक्षिण भारतांतल्या सात्वत लोकांचे राजा आशिल्ले अशें ऐतरीय ब्राह्मणांत म्हळां. उपरांत ते गंगा-यमुनेच्या देगांवयल्या प्रदेशांनी वचून रावले, अशें शतपथ ब्राह्मणांत म्हळां. महाभारतांत हांकां चंद्रवंशांतल्या सम्राट ययातीचो पूत, द्रुह्मू हाचे वंशज मानल्यात. ययातीन आपलो पूत द्रुह्मू हाचेकडेन ताचें तारुण्य मागलें. पूण पुतान न्हयकार दिलो तेन्ना ययातीन ताका शाप दिलो, तूं खंयच्याय दुर्गम प्रदेशाचो राजा जातलो आनी तुज्या कुळाक भोज हें नांव मेळ्ळें, असो उल्लेख महाभारताच्या आदिपर्वांत मेळटा.

जरासंधाच्या आक्रमणांक लागून उत्तरेकडले भोज राजा दक्षिणेकडेन रावपाक गेले. कौडिण्यपूरचो राजा भीष्मक हो भोजांतलोच एक. रुक्मी हो ताचो पूत आऩी रुक्मीणी ही धूव. कृष्णान जेन्ना रुक्मिणीक उबारुन व्हेली तेन्ना रुक्मीन सोपूत घेतलो, कृष्णाक झुजांत हारयले बगर आपूण कौडिण्यपूराक परत वचचोना. पूण ह्या झुजांत रुक्मी हारलो आनी प्रतिज्ञेप्रमाण तो राजकट नांवाची नवी नगरी वसयली आनी विदर्भांतल्या भोजांची तीच उपरांत राजधानी जाली. कृष्णाचो मामा कंस होय भोज आशिल्लो. ताच्या जाचाक लागून भोज लोकांनीच कृष्णाक ताचो वध करपाक सांगलें असोय उल्लेख मेळटा.

सात्वत आनी भोज हे यदुवंशाचे आशिल्ले अशें मत्स्य पुराणांत म्हळां कांय पुराणांनी भोजांक हैहयांचो एक फांटो मानल्यात. कालिदासान रधुवंशांत विदर्भनृपतीक भोज म्हळां. भोजांचो एक फांटो गोंयांतूय राज्य करतालो असो उल्लेख मेळटा. इ.स.च्या 4थ्या शेंकड्यांतलो भोज राजा देवराज हाचो एक ताम्रपट शिरोड्यां मेळ्ळा. तशेंच, पयलो भोज पृथ्वीमल्लवर्मा हाचे दोन ताम्रपट बांदोड्यां मेळ्ळ्यात. जैन आनी बौध्द वाङ्मयांतूय भोज कुळांचो उल्लेख आयला.