राजारामाच्या मरणा उपरांत राणी ताराबाईन आपल्या ल्हान पुताक, म्हळ्यार शिवाजीक, गादयेर बसयलो आनी ती सगळ्या कारभाराचेर देखरेख करुंक लागली. औरंगजेबान मराठ्यांवयले हल्ले चालूच दवरिल्ले आनी मराठेय ताका नेटान जाप दिताले. तांचे मदीं एकामेकाचे किल्ले परत घेवपाची एक सर्तच लागिल्ली. औरंगजेबान मराठ्यांचो नाश करपाचे खूब यत्न केले. पूण अखेर मेरेन ताका यश मेळ्ळेंना. निमाणें १७०७त ताका अहमदनगराक मरण आयलें. औरंगजेबा उपरांत मोगल सत्तेकत देंवती कळा लागली. राणी येसुबाई आनी शाहू मोगलांचे बंदखणींत आशिल्लीं. औरंगजेबाच्या मरणा वेळार ताचो एक चलो आजमशाहा ताचे म्हाऱ्यांत आशिल्लो.तो अहमदनगराकूच तख्तनशीन जालो.पूण आपलो व्हडलो भाव काबूला सावन दिल्लीक येता हें कळटकच आसदखान आनी झुल्फिकारकान हाच्या सल्ल्यावयल्यान ताणें शाहूकसोडून दिलो. पूण ताणें शाहूकडच्यान मोगलांची ताबेदारी मानूनघेवपाचें वचन घेवलें आनी ताका दक्षिणेच्या स सुभ्यांनी चौथाई-सरदेशमुखी वसूल करपाचे हक्क दिले.
शाहू साताऱ्याक येता आसतना आदले शूर सरदार आनी मुत्साद्दी शाहूक मेळ्ळे. तांच्या फाटबळान शाहू साताऱ्याक येता आसतना खेडाक ताराबाईन ताका विरोध केलो. आपलो घोव राजाराम आनी आपूण जावन झुजून तिगोवन दवरिल्लें स्वराज्य आपल्याच चल्याक मेळूंक जाय अशें तिचें मत आशिल्लें. शाहूय फाटीं पावल घेवंन तयार नाशिल्लो. उपरांत दोगांयमदीं लडाय जावन शाहूक जैत मेळ्ळें. शाहू साताऱ्याक येवन ताणें १७०८त आपलो राज्याभिशेक करुन घेतलो. ह्या वेळार ताराबाईन पन्हाळ्याच्या किल्ल्यांत आलाशिरो घेतिल्लो. १७१२त तिचो चलो शिवाजीक मरण यले उपरांत, राजारामाचे दुसरे बायलेन (राजसबाई)हिणें आपल्या पुताक म्हळ्यार संभाजीक कोल्हापूरचे गादयेर बसयलो. ताराबाईची सत्ता सोंपले उपरांत शाहूच्यो सातारा आनी कोल्हापूर अशो दोन स्वतंत्र गादयो निर्माण जाल्यो.
साताराःशाहून साताऱ्याचेर जैत मेळयले उपरांत थंय ताणें १२ जानेवारी १७०८त आपलो राज्याभिशेक करुन घेतलो. तो १७वर्सां मोगलांचे बंदखणींत आशिल्ल्यान ताका राज्यकारभाराचो आणभव नाशिल्लो.तो पराक्रमीय नाशिल्लो. पूण मनीस स्वभावाची पारख मात तो ज्युस्त करतालो. आपल्यो मर्यादा तो जाणून आशिल्ल्यान साबार हुशार, गुणी आनी पराक्रमी मनीस ताणें म्हऱ्यांत दवरिल्ले. बाळाजी विश्र्वनाथ आनी ताचो पूत पयलो बाजीराव हे दोन पयले पेशवे, चिमाजी आप्पा, उदीजी चव्हाण, कान्होजी आंग्रे, रघूजी भोसले, दाभाडे, पिलाजी जाधव, राणोजी शिंदे, मव्हारराव होळकर आनी हेर पराक्रमी मराठ्या सरदारांनी शाहूच्या अधिपत्त्याखाला राज्याचो विस्तार वाडयलो. पेशव्यांच्या चत्नांक लागून पातशायेकडच्यान ताका स्वराज्य, चौथाई आनी सरदेशमुखीचे हक्क मेळ्ळे. सुमार चाळीस वर्सां ताणें साताऱ्याचेर राज्य केलें.
शाहू पराक्रमी नासलो तरी शाणेपणान तामें पेशवे, प्रतिनिधी आनी हेर सरदारांची वेगळ्या वेगळ्या कामांखातीर नेमणूक करुन तांकां समान संद दिल्ली. पूण पेशव्यांनी हेरांक आपल्या शेकातळा दवरुन निमाणें तेच राज्याचे सुत्रदार जाले. १७४९त शाहूक मरण आयलें. ताका चलो नाशिल्ल्यान राजारामाचो चलो राज्याचेर आयलो. पूण खरी सत्ता पेशव्यांच्या हातांत आशिल्ल्यान राजारामा सावन छत्रपतीपदाचें म्हत्व उणें जायत गेलें. शाहू उपरांत छत्रपतीचें राज्य नांवापुरतें आशिल्लें. पूण खरी सत्ता पुण्याच्या पेशव्यांच्या हातांत आशिल्ली.
पेशवाई सोंपले उपरांत ब्रिटिशांनी साताऱ्याचो प्रतापसिंह भोसले हाका गादयेर बसयलो. सुर्वेक तो ग्रॅंट डफाचे शिकवणेवरवीं कारभार चलोवंक लागलो. कांय तेंपाउपरांत ताका आपूण ब्रिटिशांचो मांडलीक नासून स्वतंत्र राज्याधिकारी आसा हाची जाणविकाय जाली आनी तो ब्रिटिशांआड बंदखणींत घालून ताचो भाव शहाजी हाका गादयेर बसयलो. पूण वर्साभितर ताका मरण आयलें. शहाजी फाटल्यान राज्य चलोवपाक वारस नाशिल्ल्यान ब्रिटिशांनी १८४८त सातारा संस्थान खालसा केलें.
कोल्हापूरचें राज्यः ताराबाईचो चलो शिवाजी हाका १७१२त मरण आयलें. राजारामाची दुसरी बायल राजसबाई हिणें आपलो पूत संभाजी हाका कोल्हापूरचे दादयेर बसयलो. १७१४ ते १७६० मेरेन ताणें राज्य चलयलें. १७६०त ताका मरण आयलें. ताका चलो नाशिल्ल्यान ताची राणी जिजाबाई हिणें भोसले घराण्यांतल्या एका ल्हान भुरग्याक पोसको घेवन ताका कोल्हापूरचे गादयेर बसयलो. ताणें तिसरो शिवाजी ह्या नांवान १८१२ मेरेन राज्य केलें. १८१२त ब्रिटिश आनी कोल्हापूराक हांचेमदीं कबलातच जावन भोसले ब्रिटिशांचे मांडलीक जाले. मालवण आनी सिंधुदुर्ग ब्रिटिशांक मेळ्ळें. त्याच वर्सा तिसऱ्या शिवाजीक मरण येवन ताचो पूत शंभूजी गादयेर आयलो. ताणें १८२१ मेरेन राज्य केलें. ब्रिटिशांनी कोल्हापूरकारांचो दर्यादेगेवयलो सगळो प्रदेश घेतिल्लो. कोल्हापूर संस्थान मात तांणी तशेंच दवरलें.
नागरपूरकर भोसलेः महाराष्ट्रांतले मराठी अमंलांतलें एक पराक्रमी मराठी घराणें. हांच्या पुर्विल्ल्या इतिहासाची म्हायती मेळना. हे आपल्याक उदेपूरच्या राजपूत राज्यांचो वंशज मानताले. मुसलमानांचो दिल्लींत शेक वाडपाक लागलो तशे ते दक्षिणेक आयले. ह्या घराण्यांतले मुधोजी आनी ताचो भाव रुपाजी सुर्वेक अहमदनगराचे निजामशायेंत काम करताले. उपरांत ते छत्रपती शिवाजीच्या हातासकयल फौजेंत आशिल्ले. मुधोजी हाका सात चले आशिल्ले. हातूंतले परसोजी आनी साबाजी हे शिवाजीचे फौजेंत काम करताले. शाहू मोगलांचे बंदखणींतल्यान सुटून आयले उपरांत ताका छत्रपतिपद मेळोवन दिवपाक परसोजी भोसले हाणें आदार केल्लो. शिवाजी महाराजाच्या सैन्यांत आसतना तो वऱ्हाड,
