भोसले,लक्ष्मणरा बापुराव
गोंडवन आनी हेर प्रांतांचेर घुरयो घालून खंडणी वसूल करतालो. मुखार ताणें त्या प्रदेशांनी मराठ्यांचे सत्तेची स्थापणूक केली.हाका लागून राजारामान ताका सेना-साहेबसुभा हो किताब दिवन वऱ्हाडाक ठाणें उबारलें,१७१०त ताच्या मरणा उपरांत ताचो चलो कान्होजी हाका सेना-साहेबसुभा हो किताब मेळ्ळो. १७१७त ताका वऱ्हाड, खानदेश, नेमाड, हंड्या, माळवा, भागानगर ह्या प्रदेशांचो चोथाई सरदेशमुखी वसूल करपाचो हक्क मेळ्ळो. कान्होजी शूर आशिल्लो.तो मुखार आपूण स्वंतत्रपणान वेव्हार करपाक लागलो. हाका लागून कान्होजी आनी पेशवो हांचे भितर दुस्मानकाय निर्माण जाली आनी कान्होजी निजामाकडेन गेलो. पूण रघूजी भोसले हाच्या आदारान शाहून ताका बंदखणींत घालो.
कान्होजीचो बापोलभाव शिवाजी हाचो चलो रघूजी, हाका शाहून सेना-साहेब हें पद दिलें. रघूजीन पुराय गोंडवनाचेर जैत मेळोवन १७४३त नागपूराक राजधानी उबारली.रघूजी उपरांत ताचो चलो जानोजी हाका सेना-साहेब ही पदवी मेळ्ळी. ताचें आनी पेशव्यांचें केन्नाच पटलेंना. पेशव्यांनी नागपूराचेर हल्लो करुन पुराय शार लुटलें. मुखार जानोजी आनी पेशवे हांचे मदीं कबलात जावन जानोजीन वेळार खंडणी भरपाचें मान्य केलें. जानोजीन आपल्या भावाचो (मधोजी) चलो पोसको घेतिल्लो. ताच्या मरणा उपरांत जानोजीची सुवात ताणें घेतली. मुखार दौलतराव शिंदे आनी रघूजी भोसले हांणी ब्रिटिशांकडेन झूज केलें. तातूंत मराठ्यांचेर हार पडली आनी आडगावाची कबलात जावन रघूजीन ओडिसा आनी वऱ्हाडाचो चडसो वांटो ब्रिटिशांक दिलो.१८१६त रघूजीच्या मरणा उपरांत ताचो पुतणयो मुधोजी हाणें कारभार आपल्या हातांत घेतलो. पूण ताच्या उपरांत नागपूराचें राज्य ब्रिटिशांच्या हातांत गेलें.
तंजावरचे भोसलेःछत्रपती शिवाजी हाचो सवती-भाव व्यंकोजी(एकोजी)हाणें १६७५त तंजावरचें राज्य मेळयल्लें. व्यंकोजीच्या मरणा उपरांत तचो व्हडलो चलो शहाजी गादयेर आयलो. ताणें आपल्या राज्याचो विस्तार मातसो वाडयल्लो. शहाजी उपरांत ताच्या भावांनी सरफोजी आनी तुकाजी हांणी १७३६ मेरेन राज्य केलें. तुकाजी उपरांत ताचो चलो एकोजी गादयेर आयलो.पूण ताका वर्साभितर मरण आयिल्ल्यान तुकोजीचो दासीपुत्र प्रतापसिंग हाणें गादी सांबाळ्ळी. ताणें ब्रिटिशांच्या आदारान सुमार पंचवीस वर्सां राज्य केलें. १७३६त प्रतापसिंग हाका मरण आयलें. उपरांत ताचो चलो तुळजाराजा गादयेर बसलो.ताका राज्यकारभारांत रस नाशिल्लो. ताणें दिवळां, मशिदी बांदपांत, दानधर्म, तीर्थयात्रा करपांतूच पयसो वगडायलो.ताच्या वेळार भ्रश्टाचार, अत्याचार हांकां ओतो आयिल्लो आनी ताच्या दुस्मानांनी ताचेर खूब घुरयो घाल्ल्यो. हाका लागून ताचें राज्य खिळखिळें जाल्लें.उपरांत ताणें उबगण येवन ब्रिटिशांकडेन कारभार सोंपयलो आनी तांचें मांडलिकत्व आपणायलें. तुळजाची उपरांत ताचो पोसको पूत, दुसरो सरफोजी गादयेर आयलो. ताणें पस्तीस वर्सां ब्रिटिशांच्या आदारान राज्य चलयलें. सरफोजी उपरांत राजा शिवाजी हाणें १८३३ ते १८५५ मेरेन राज्य केलें, पूण राज्याचीं सरळीं सुत्रां ब्रिटिशांच्या हातांत आशिल्लीं. शिवाजी हाका निपुत्रीक मरण आयले उपरांत १८५५त ब्रिटिशांनी तंजावर संस्थान खालसा केलें.
पूरक नोंदः मराठेशाही, शिवाजी, संभाजी.
भोसले, लक्ष्मणराव बापुरावः(जल्मः२५ मार्च १९३०, जालना, महाराष्ट्र). सुटकेझुजारी. १५ ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा गोंयचे शिमेचेर सत्याग्रह घडोवन हाडपांत ताचो वांटो आशिल्लो. तेन्ना पुलिसांनी ताका धरलो, मार घालो आनी दुसऱ्या दिसा भारतीय शिमेर हाडून सोडलो. २७ मे १९८७ ह्या दिसा महाराष्ट्र सरकारान सन्मानपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
भोसले, हनुमंत रामाः(जल्मः२९ जूलय १९३९, पोंबुर्फे-बारदेस). सुटकेझुजारी. ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठीतल्यान घेतलें. तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. उपरांत तो गोंय सुटके सैन्य संघटनेचो वांगडी जालो. आझाद गोमंतक दल संघटनेच्या वांगड्यांक पुलिसांच्या कारवायांविशीं खबरो पावोवपाचें काम तो करतालो. तशेंच पुर्तुगेज पुलिस ठाण्यांचेर हल्लो करपांत तो वांटो घेतालो. १९५५त पोंबुर्फें पुलिस ठाण्यांचेर हल्लो केल्ल्याच्या आरोपाखाला पुलिसांनी ताका धरलो.ताचेकडल्यान ताच्या वांगड्याची म्हायती मेळची म्हणून ६ म्हयने ताका खूब त्रास दिले आनी बंदखणींत दवरलो. अडेच वर्सां बंदखणींची ख्यास्त भोगले उपरांत तो बंदखणींतल्यान पळून दोडामार्गार गेलो आनी गोंय सुटके सैन्याक मेळ्ळो. थंय तो आनासियु आल्मैद आनी जयसिंगराव राणे हांच्या मार्गदर्शनाखाला काम करतालो.१९५७-५८ ह्या काळांत ताणें पत्रादेवी पुलीस ठाण्याचेर हल्लो करपांत आनी दोडामार्ग पुलाचेर बाँब घालपांत वांटो घेतिल्लो.दोडामार्गार पुलिसांनी फारपेट केल्लो तेन्ना ताका गुळ लागून तो जखमी जाल्लो. १५ ऑगस्ट १९७२ ह्या दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
