म च्या रुपाचो विकासक्रम असो- म चें स्वरुप अशें- मकारं शृणु चार्वङगि स्वयं परमकुण्डली। तरुणादित्यसङकाशं चतुर्वर्गप्रदायकम् ।। पञ्चदेवमयं वर्ण पञ्चप्राणमयं सदा ।
अर्थः हे चारुगात्री आयक. मकार हो परमकुंडली, मध्यान्हीच्या सूर्याभशेन तेजीश्ठ, चतुर्वर्गदायक, पंचदेवमय आनी पंचप्राणमय असो वर्ण आसा.
कृष्णवर्ण, धा भुजां आशिल्ल्या, भयंकर पीत आनी रक्ताळ दोळे आशिल्ल्या. काळें वस्त्र न्हेशिल्ल्या, धर्म, काम, अर्थ आनी मोक्ष दिवपी अशा मकाराचें ध्यान करुन ताच्या मंत्राचो धा वेळां जप करचो अशें वर्णोध्दार तंत्रांत सांगलां.
ओंठ हें ताचें उच्चारणस्थान आसा.
मकबरोः मुसलमान राजे, राजपुत्र, सरदार, फकीर अशा व्हड व्यक्तींच्यो कबरी जे सुवातेर आसतात, ते सुवातेक मकबरो म्हण्टात. वर्सांतल्यान एक फावट भाविक मुसलमान तशेंच हिंदू लोक लेगीत अशा मकबऱ्याचें दर्शन घेवपाखातीर एकठांय जमतात आनी कबरीमुखार द्रव्य आनी मिठाय दवरतात. आवय-बापूय आपल्या भुरग्याक थंय व्हरुन मकबऱ्यांतल्या थडग्याचेर घालतात आनी ताचें कल्याण जावचें अशी प्रार्थना करतात.
ताजमहाल हो लेगीत एक मकबरोच आसा. औरंगाबाद शारांत बिबीक मकबरा ही वास्तू प्रसिध्द आसा. औरंगजेबान आपले बायलेचें यादस्तीक म्हणून बांदिल्लो हो मकबरो म्हळ्यार ताजमहालाची नक्कल जावन आसा.
मकर(कॅप्रिकॉर्न)- भारतीय राशिचक्रांतली धावी रास. हे राशींत उत्तराषाढा नखेत्राचे तीन चरण(चवथो वांटो), श्रवण नखेत्राचे चारुय चरण आनी धनिष्ठा नखेत्राचे दोन चरण मेळून सवायदोन नखेत्रांचो आस्पाव जाता. ही रास सप्टेंबराच्या उत्तरार्धांत रातच्या णवांच्या सिमाराक मध्यमंडलाचेर येता. हे राशींत स प्रतीमेरेन 28 तारे आसात. तातूंतले बीटा आनी डेल्टा हे दोनूच तारे तिसऱ्या प्रतीच्या तेजस्वितेचे आसून हेर हांचेपरस कमी प्रतीचे आसात. हे सगळे तारे मेळून एक व्हड वांकडो तिकडो त्रिकोण दिसता. त्रिकोणाच्या सगळ्यांत उत्तरेकडे आशिल्ली ताऱ्यांजोडी दोळ्यांवनी दिसता. एम-30 हो वाटकुळो तारकांचोमो हे राशींत येता. ह्याच तारकाचोम्यांत वरुण ह्या गिऱ्याचो सोद लागलो. अशें म्हण्टात, पॅन देवतेचें, नुस्त्याची शेंपडी आशिल्ले बोकडेंत रुपांतर जावन हे राशीची आकृती जाली.
14 जानेवारी ते 12 फेब्रुवारीच्या सुमाराक सूर्य ह्या तारका चोम्यांत आसता. सुमार 2000 वर्सां आदीं सूर्याची दक्षिणक्रांती(23 27)सूर्य हे राशींत आसतना जाताली. आतां तशी स्थिती सूर्य धनु राशींत आसतना जाता.
मकर संक्रांतः सुर्याच्या मकर संक्रमणाचेर आदारिल्ली एक भारतीय परब. वर्सभरांतल्यान सूर्य 12 राशींतल्यान भ्रमण करता आनी जेन्ना तो मकर राशींत 14 जानेवारीच्या सुमाराक प्रवेश करता, तेन्ना ही परब मनयतात. मकर संक्रमणापसून सुर्याच्या उत्तरायणाक (मकर संर्कांतीपसून कर्क संक्रांतीमेरेन स म्हयने धर्तरेचें उत्तर अर्द सूर्याकडेन कलिल्लें आसता तो काळ) सुरवात जाता आनी उत्तर गोलार्धांत रावपी भारतीयांक उत्तरायणांत चड उजवाड आनी उश्णता हांचो लाव जाता. देखुनूच भारतीय लोक मकर राशींतल्या सुर्याच्या भ्रमणाक चड म्हत्व दितात.
ही परब खूब पुर्विल्ली आसा. आर्य लोक उत्तर ध्रुवार रावताले, तेन्नाच्यान ही परब प्रचारांत आशिल्ली. कांय विव्दानांच्या मतान उत्तरायणाची सुरवात होच पुर्विल्ल्या काळांत वर्सारंभ आसूंक जाय.
मकर सक्रांतीक देवी मानून तिचें चित्र दर पंचांगात दिल्लें आसता. लांब ओंठ, व्हड नाक,एक तोंड आनी णव हात आशिल्ले हे देवीन केले अशी कथा आसा. दर वर्सा तिचें वाहन, शस्त्रां, भेस, अवस्था, अलंकार, भक्षण,वेगवेगळें आसता. ती एकाद्र्या वाहनाचेर बसून एकेकडल्यान येता आनी दुसरेकडेन वता जाल्यार तिसरेच कडेन पळेता ती जे दिकेकडल्यान येता. थंय भरभराट जाता आनी ती जे दिकेकडेन वता थंय संकश्टां येतात अशें सांगतात. हाचेवयल्यानूच संक्रांत येवप, हो वाक्याप्रचार रुढ जाला. तिणें ज्यो वस्तू घेतिल्ल्यो आसतात, त्यो एकतर नश्ट जातात वा म्हारग तरी जातात असोय समज आसा. संक्रांतीच्या दुसऱ्या दिसा कंक्रांत म्हण्टात. ह्या दिसा संक्राती देवीन किंकासुराक मारिल्लो. पंचांगांत ह्या दिसाक करिदिन म्हण्टात.
