ताचीं मंगोलियन वंशाचीं सारिरीक खाशेलपणां कमी गेलीं.
चडशे मग लोक शेती करतात आनी कांय लोक मजुरी करतात. राजवंसी माघांतले कांय लोक बरे रांदपी म्हणुनूय प्रसिध्द आसात.
मग लोकांत, एकेच कुळयेंत लग्नां करिनात. पूण कांय मातृवंशीय कुळांत, केन्नाकेन्नाय चुकून लग्नां जातात. तशेंच हे जमातींत वधूमूल्याची पद्दत आसा. चलयेचें लग्न कमी जातींतल्या चल्याकडे जालें जाल्यार चड देज दिवचें पडटा. देखीक, राजवंसी माघ चलयेवांगडा. भुईया माघ चल्याचें लग्न जालें जाल्यार ताका चड देज दिवचें पडटा. मरमग्री ह्या लोकांत, बंगाली हिदूंभशेंन सिंदुरदान हो म्हत्वाचो लग्नसुवाळो आसता. ह्या सुवाळ्यांत न्हवरो व्हंकलेच्या भांगांत शेंदूर भरता. उपरांत ऐपतीप्रमाण अहेर दितकच नाच-पदांची कार्यावळ जाता.
हे जमातींत एके परस चड बायलो करपाची चाल आसा. तशेंच घटस्फोटायीच पद्दत आसा.चडशे सगळे मग लोक बौध्द धर्मीय आसून तांचो बौध्द पंथ दाक्षिणात्य आसा. उत्तरेकडच्या तिबेटी बौध्द पंथाक मग लोक मानीनात. पूण थोंगला माघ आजुनूय जडप्राणवादी आसून हिंदू धर्मांतल्या तंत्रमार्गाकडे तांची चड ओड आसा.तंत्र धर्मांतलो शिव आनी दुर्गा दैवतांची ते पुजा करतात.
दर एक मग वसतीच्या खेड्यांत कोंड्यांनी बांदिल्लें एक खिआँग म्हळ्यार देवूळ आसता. तातूंत गौतमाची प्रतिमा पुजेखातीर वापरतात.
मग लोक मरण व्हड समारंभ करुन करतात. निसणीर घालून मडें व्हरतात. दफन करपाचे सुवातेर एक पॅगोडा वा बौध्द धर्मीय, कोंड्यांचो पुजा माटव घालतात. त्या माटवांत दादले-बायलो मड्याखातीर व्हडाव्डान रडटात. दादले आपले वटेन आनी बायला आपलेवटेन ती मडें दवरिल्ली निसण ओडून, ओडाओडी करतात. कांय वेळान एक पक्ष जिखता. उपरांत मडें निसणीसयत त्या माटवांत दवरुन, त्या माटवाक उजो लायतात.
मघा नक्षत्रः भारतीय २७ नक्षत्रांतलें धावें नक्षत्र. सिह राशींतलें हें पयलें नक्षत्र आसून तातूंत सिंहेतले ४,५ वा ६ गिरे म्हळ्यार आल्फा, गॅमा, ईटा, झीटा, म्यू आनी एप्सायलॉन लिओनीस आशिल्ल्याचें मानतात. ह्या नक्षत्राची आकृताय नांगर, विळो वा शींवाचे तकलेभशेन दिसता. ह्या स गिऱ्यांतले चार गिरे सामके प्रखर आसून तांचो एक समांतरभुज चवकोन जाल्लो आसता. नैऋत्येकडलो आल्फा लिओनीस हो सगळ्यांत तेजीश्ठ गिरो नक्षत्रांतलो मुखेल म्हळ्यार योगगिरो आसा. मळबांत दिसतात त्या सामक्या तेजीश्ठ अशा २५ गिऱ्यांतलो हो एक गिरो आसा. ताची प्रत १.३, होरा १० वरां ५ मिनटां आऩी ३६.२सेकंद आनी क्रांती +१२ १३, १९.७, अंतर ८६ प्रकाशवर्सां, निळसो धवोरंग आनी वर्णपटीय प्रकार बी ८ आसा. हो सुर्याच्या सुमार १३० पट तेजीश्ठ आसा. गॅमा लिओनीस (अलजीबा) हें तारकायुग्म आसा. ह्या नक्षत्राचे उदेंतेक ३०० परस चड अभ्रिका आसात.
१५ एप्रिलाच्या अदमासाक रातच्या ९च्या सुमाराक हें नक्षत्र मध्यमंडाचेर दिसता. १८६६ वर्सा दिशिल्ल्या धूमकेतू उपरांत दर एक ३३ ते ३४ वर्सांच्या काळा उपरांत १४-१८ नोव्हेंबराच्या अदमासाक व्हड प्रमाणांत उल्कावृश्टी जाता. तिचो उद्गम बिंदू ह्या नक्षत्रालागसार आसा.
पयलींच्या काळांत मघा नक्षत्रासावन वर्साची सुरवात मानताले, अशें एक मत आशा. वैदिक काळांत दक्षिणायन आनी पावसाची सुरवात ह्या नक्षत्रांत जाताली, तशेंच परि ७ ताच्या वेळार सप्तर्षी मघात आशिल्ले असो उल्लेख मेळटा.
मघा नक्षत्राचेर जाल्लो जल्म अशुभ मानतात. तशेंच फलज्योतिशांत हें नक्षत्र अधोमुख, मध्याक्ष, उग्र आनी बायल नक्षत्र मानतात. ताची देवता पितर आनी आकृती शाला अशी सांगल्या.
मच्छिंद्रनाथः (जल्मः सुमार धावो शेंकडो). नवनाथांतलो पयलो नाथ. हाका नाथ संप्रदायाचो प्रवर्तक मानतात. मच्छिंदर, मच्छंदर, मच्छहनपाद, मच्छेंद्रपाद, मीनपाद, मीननाथ, मत्स्येंद्र अशे ह्या नांवाचे पर्याय आसात. स्कंद पुराण, नारद पुराण, शंकर दिग्विजय, नाथलीलामृत, भक्तिविजय ह्या ग्रंथांनी मच्छिंद्राची कथा आयल्या. मच्छिंद्राच्या कांय कथांवयल्यान तो भृगुवंशी ब्रह्मण आसुंये अशें दिसता. पूण मच्छघ्नपाद ह्या ताच्या नांवावयल्यान तो कैवर्त म्हळ्यार खारवी कुळांतलो आसुंये अशें कांय अभ्यासकांचें मत आसा.
नाथ संप्रदायाप्रमाण मच्छिंद्रनाथ हो आदिनाथ शिवाचो शिश्य, गोरखनाथाचो गुरु आनी जालंधरनाथाचो गुरुबंधू आशिल्लो. तो विष्णुचो, शिवाचो वा कविनारायणाचो अवतार मानतात. नेपाळांतले बौध्द ताका अवलोकितेश्र्वर बोधिसत्व मानतात ताचें मीननाथ आनी बौध्द सिध्द लुईपा हाचेकडे ऐक्य मानपीय परंपरा आसात.
मच्छिंद्रनाथाच्या जल्माविशीं अभ्यासकांची विंगड विंगड मतां आसात. हजारी प्रसाद व्दिवेदीच्या मताप्रमाण मच्छिंद्राचो जल्म आसामांत, कामरुपाच्या लागसार जालो. पूण डॉ. बागची हाच्या मताप्रमाण ताचो जल्म बंगालांत जालो. आनीक एका मताप्रमाण तो दक्षिणेंतल्या मच्छिंद्रगड हांगा चैत्र वद्य पंचमीक समाधी घेतली अशें मानतात. प्रयागाचो राजा
