ह्या चित्रांचे विक्रेची वेवस्था केल्या. ही चित्रशैली संवसारीक नामनेक पात्र थरली, हाचें श्रेय झॉर्झ ल्यूनो ह्या फ्रेंच भोंवडेकाराक वता. ताणें बिहारांत रावन मधुबनी शैलीचेर एक म्हायतीपट तयार केलो. तो अस्तंतेडच्या देशांत व्हडा प्रमाणाचेर प्रदर्शित जालो. आतां हीं चित्रां कॅनडा, पोलंड ह्या आस्तंतेकडच्या देशांत व्हडा प्रमाणांत निर्यात करतात. - कों. वि. सं. मं.
मध्य आफ्रिका प्रजासत्ताक:
नांवाप्रमाण हो देश आफ्रिका खंडाच्या मध्यभागार आसा. देशाचें क्षेत्रफळ 6,24,977 चौ. किमी. इतलें आसून ताचो विस्तार 2016 उत्तर ते 11020’ उतर अक्षांश आनी रेखांश 14020’ उदेंत ते 27045’ उदेंत इतलो आसा. लोकसंख्या 33,00,000 (1991). बांगी हें चेशाचें राजपाटण. ह्या देशाचे उदेंतेक सूदार, दक्षिणेक काँगो प्रजासत्ताक, अस्तंतेक कॅमेरून आनी उत्तरेक चॅड हे देश आसात.
भूंयवर्णन :
हो देश दर्याथळासावन सुमार 600 ते 900 मीटर उंचायेचो पठारी प्रदेश आसा. सगळ्यांत चड उंचायेचें गिरिपिंड, देशाचे उदेंतेक आनी अस्तंतेक आशिल्ले शिमेमजगतीं सांपडटा. मासिफ दू तोंडाऊ ह्या उदेंतेकडेन आशिल्ल्या गिरिपिंडाची देंवती दक्षिणेवटेन चड आसा. ह्या गिरिपिंडाचे वायव्येक मासिफ देस बोंगोस ही पर्वतावळ आसून तिची उंचार 1,400 मिटरमेरेन आसा. ह्या गिरिपिंडाचे उत्तरेक 900 मी. परस चड उंचायेचे पर्वतांचोंबे आसात. अबाउरासेन, दार चाला आनी माँगो ह्यो हातूंतल्यो मुखेल पर्वतांवळी आसात. एन्गाउओ, जेबेल वाडा, एन्गाया आनी टिंगा हीं ह्या वाठारांतलीं मुखेल तेमकां आसात. देशाचे दक्षिणेक आशिल्ल्या तळपांक थळावे लोक ‘कागस’ अशें म्हण्टात. आग्नेय भागांत पोरन्या ग्रॅनायटी तळपांचे थर आसून तांचेर वालुकाश्मांचे आडवे थर आसात. अस्तंतेक कारे (यादे) ही 1,200 मी. उंचायेची ग्रॅनायटी पर्वतांवळ आसा.
देशांतल्यान ल्हान ल्हान अशो साबार न्हंयो व्हांवतात. देशाच्या मध्यभागाचेर आशिल्ल्यान उत्तरवाहिनी आनी दक्षिणवाहिनी अशो दोन न्हंयप्रणाली निर्माण जाल्ल्यो आसात. देशाच्या उत्तर भागांत व्हांवपी चडशो न्हंयो चॅड सरोवराक मेळटात. देशाच्या दक्षिण भागांत व्हांवपी चडशो न्हंयो ऊबांगी न्हंयेचे फांटे आसात. बोमू (माबोसू) हो ऊबांगी न्हंयेचो मुखेल फांटो आसा. चिंको आनी एम्बारी ह्यो उदेंतेक आशिल्ल्या गिरिपिंडांमदल्यो मुखेल न्हंयो आसात. हयो उदका येरादारीचे नदरेन म्हत्वाच्यो थरतात.
वनस्पत आनी मोनजात:
देशाचो उत्तर भाग हो सॅव्हाना प्रकाराचें तण आशिल्ल्या मळांखाला आसून हांगा रुखावळ खूब कमी प्रमाणांत सांपडटा. पूण दक्षिणेवटेन आशिल्ल्या न्हंयांच्या देगणांनी विषुववृत्तीय प्रकाराचे रूख आशिल्लीं दाट रानां आसात. ह्या रानांनी मॉहॉगनी, ओबिची, लिंब हे म्हत्वाचे रूख सांपडटात. लोबाये भागांत कॉफी आनी कोको हांचेभायर रबर, पाम आनी इमारतीक उपेगी पडपीय रूख आसात.
हांगाच्या रानांनी साबार जातींची मोनजात सांपडटा. हातूंत गोरिला, चिंपँझी, साबार माकडांच्यो जाती, रानटी चानयो, तशेंच सॅव्हाना प्रदेशांत वेगवेगळ्या जातिंची हरणां, रान रेडे, हत्ती, शींव, वाग आनी हांगाच्या न्हंयांनी टिलापिया हें नुस्तें, पाणघोडे, मानगें, गेंडे हे प्राणी सांपडटात. हांगा तरेकवार सवण्यांच्योय जाती आसात.
इतिहास:
देशाच्या आदल्या इतिहासाची चडशी म्हायती मेळना. मध्ययुगाच्या दुसऱ्या अर्दाकसावन काँगो वाठारांतल्या साबार लोकांनी ऊबांगी न्हंयेच्या देगणांत आपलो राबितो केल्लो. युरोपीय लोक आफ्रिका खंडांत पावचेपयलीं ह्या प्रदेशांत लोकवसती खूब उणी आशिल्ली. एकुणिसाव्या शेंकडयामेरेन हांगा बांतू भाशा उलोवपी लोकांचे ल्हान ल्हान पंगड आशिल्ले. युरोपीय लोक जेन्ना हांगा पावले तेन्ना ते ह्या पंगडांतल्या साबार लोकांक गुलाम म्हूण व्हरपाक लागले. 1805 ते 1830 ह्या काळांत सूदान आनी चॅड हांगाच्यान आयिल्ल्या बाया जमातीच्या लोकांनी शारी आनी लोगोन न्हंयांच्या मैदानी प्रदेशांनी आनी काँगो हांगाच्यान आयिल्ल्या मांदजिया जमातीच्या लोकांनी ऊबांगी आनी शारी ह्या न्हंयांच्या मदल्या वाठारांनी आपलो राबितो केल्लो. ह्याच तेंपार सोमालीलॅंडच्या प्रदेशांतल्यान आयिल्ले बंद लोक आउदा आनी बांबारी शारांभोंवतणच्या वाठारांनी रावपाक लागले. एकुणिसाव्या शेंकडयाच्या दुसऱ्या अर्दाकसावन जेन्ना आफ्रिका खंडाच्या हेर भागांनी गुलामांच्या वेपाराक नेट आयलो. तेन्ना हे जातीच्या साबार लोकांनी मध्य आफ्रिकेच्या दाट रानांनी आलाशिरो घेतलो.
एकुणिसाव्या शेंकडयाचे निमाणेकडेन फ्रेंच लोकांनी आपल्या आफ्रिकेंतल्या राज्याचो विस्तार करपाक सुरवात केल्ली. दक्षिणेक काँगोमदल्या ब्रॅझाव्हिलसावन उत्तेक चॅड सरोवरामेरेनचो प्रदेश फ्रेंच लोकांच्या ताब्यांत आशिल्लो. हातूंत आयचो मध्य आफ्रिका ह्या प्रदेशाचोय आस्पाव जातालो. फ्रेंच लोकांनी 1889 त ऊबांगी न्हंयेचे देगेर बांगा शार उबारिल्लें. उपरांत ह्याच लोकांनी 1910 त ह्या प्रदेशाक ऊबांगी-शारी हें नांव दिवन हांगा आपली वसणूक स्थापित केली. गाबाँ, काँगो, चॅड, ऊबांगी-शारी हांचें मेळून एक संयुक्त राज्य तयार केलें आनी ताका फ्रेंच ‘विशुववृत्तीय आफ्रिका’ अशें नांव दिलें.
पयल्या म्हाझुजाउपरांत फ्रेंच वसणूककारांच्या धोरणांत बदल जोलो. 1958त फ्रेंच प्रजासत्ताकान जनरल द गॉल हाच्या फुडारपणाखाल तयार केल्ले येवजणेप्रमाण ह्या प्रदेशांत भौशिक मतदान जावन ह्या प्रदेशाक फ्रेंच कम्युनिटींत स्वायत्तता मेळ्ळी. ह्याच वेळार प्रदेशाच्या ऊबांगी शारी ह्या नांवांत बदल करून ताका ‘मध्य आफ्रिका प्रजासत्ताक’ अशें नांव दवरलें. बोगांड हो ताचो पयलो राश्ट्राध्यक्ष जालो. मार्च
