1959 त बोगांडा हाका विमान अपघातांत मरण आयल्याउपरांत डेव्डिड डाको हो राश्ट्राध्यक्ष जालो. 13 ऑगस्ट 1960 दिसा हो देश पुरायपणान स्वतंत्र जावन 20 सप्टेंबर 1960 ह्या दिसा ताका संयुक्त राश्ट्राचें सभासदत्व मेळ्ळें. डाकोच्या फुडारपणाखाला सगळ्या पांवडयांचेर भ्रश्टाचार मातिल्लो. हाका लागून देशाची अर्थीक स्थिती साप्प इबाडिल्ली. उपरांत 31 डिसेंबर 1966 आनी 1 जानेवारी 1967 दिसा सैन्याचो डाको सरकाराआड उठाव जावन, कर्नल झान्- बेदेल बोकासा ह्या लश्करी अधिकाऱ्यान सत्ता आपल्या हातांत घेतली. बोकासा हाच्या हातांत सत्ता आयल्याउपरांत ताणें आपल्या शेजारी देशांकडेन बरे संबंद दवरपाचे यत्न केल्ले.
राज्यवेवस्था :
मध्य आफ्रिका प्रजासत्ताक हाचे घटनेची घोशणा 16 फेब्रुवारी 1959 त दिल्ली. 1959 ते 1964 मेरेन ते घटनेंत पांन खेपो सुदारणा जाली. पूण 1966 त कर्नल बोकासा जेन्ना राश्ट्राध्यक्ष जालो, तेन्ना ताणें ही घटना बरखास्त करून राश्ट्राध्यक्ष हाका सगळ्या प्रशासनांत खाशेले अधिकार दिवपी घटनात्मक कायदो केलो. 1976 त ताणें मध्य आफ्रिका प्रजासत्ताक हाचंा मध्य आफ्रिका साम्राज्यांत रुपांतर करून नवी ताज्यघटना तयार केली. बोकासा हो ह्या साम्राज्याचो सार्वभौम सत्तधीश जालो. 1978 त बोकासा हाणें आपले अधिकार आनीक वाडोवन मंत्रिमंडळ बरखास्त केलें आनी हेनरी मेइदाऊ हाका प्रधानमंत्री करून नव्या मंत्रिमंडळाची स्थापणूक केली. 1979 त बोकासो लिबियांत आसलो तेन्ना डेव्हिड डाको हाणें फ्रांसाच्या आदारान देशांत उठाव घडोवन हाडून बोकासा हाका अधिकारा वयल्यान पयस केलो आनी परत राश्ट्राध्यक्ष म्हूण सत्ता आपल्या हातांत घेतली. ताणें साम्राज्याचें परत प्रजासत्ताकांत रुपांतर करून हेनरी मेइदाऊ हाची उपराश्ट्राध्यक्ष पदार नेमणूक केली.
फेब्रुवारी 1981 त नवी राज्यघटना अस्तित्वांत आयली. हे घटनेप्रमाण राश्ट्राध्यक्षाच्या फुडारपणाखाला बहुपक्षीय मंत्रिपरिशद वावर करताली आनी राश्ट्राध्यक्ष तशेंच राश्ट्रीय संसद पांच वर्सांखातीर भौशिक मतदान पद्दतीन वेंचून येतली हाची तजवीज केल्ली. उपरांत डाको हाच्या सरकाराक विरोध जावन निमाणेकडेन 1 सप्टेंबर 1981 दिसा, सेनेचो मुखेली जनरल आंद्रे कोलिंग्बा हाणें लश्करी उठाव करून राश्ट्राध्यक्ष डाको हाका सत्तेवयलो सकयल काडून सगळीं सरकारी सुत्रां आपल्या हातांत घेतलीं. अशे रितीन देशांत लश्करी राजवट आयली. पूण 21 सप्टेंबर 1985 त राश्ट्राध्यक्ष कोलिंग्बा हाणें ताची राजवट बरखास्त करून संविधानीक राजवट सुरू केली. 1993 त भौशिक वेंचणूक घेवन देशांत खऱ्या अर्थान लोकशाय पद्दत सुरू केली.
अर्थीक स्थिती :
शेतवड हो हांगाच्या लोकांचो मुखेल वेवसाय आसून सुमार 80% लोक शेतवडींत वावुरतात. वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांतलो सुमार अर्दो वांटो शेतवडीसावन येता. शेतवडीचें यांत्रिकीकरण जावंक नाशिल्ल्यान फकत देशाची गरज भागोवपा इतलेंच शेतकी उत्पादन जाता. देशांत उद्देगिकीकरणाक खूब वाव आसा. पूण तेखातीर फावो आशिल्ल्यो हालचाली ते मानान खूब सवकासायेन चलतात.
टॅपिओका, मको, कड्डण, भूंयमूग, भात, बाजरी, ज्वारी, तीळ, संत्रां, लिंबू, केळीं हीं हांगाचीं मुखेल पिकां आनी कापूस, कॉफी, तंबाकू हीं म्हत्वाचीं नगदी पिकां आसात. प्रादेशिक पातळेचेर देशाच्या गांवगिऱ्या वाठारांचो विकास जावचो म्हणून 1964 प्रादेशिक विकास कार्यालयाची स्थापणूक केल्ली. तशेंच 1982त कॉफी, कापूस, तंबाकू आनी पाम तेल हांचोय विकास जावचो म्हूण मंडळांची स्थापणूक केल्ली आनी हे खातीर रस्ते, गुदांव हातूंत सुदारणा तशेंच सारें, किटकनाशकां, तांत्रिक आदार हातूंत वाड केल्या.
पशुधन उद्देगाची वाड ल्हव ल्हव जायत आसा. हातूंत गोरवां, बोकडां, मेंढरां, दुकर, कुकडां, बदकां हांचो आस्पाव जाता. दूद आनी चामडयाच्या वेवसायासावन मेळपी येणावळ म्हत्वाची थारल्या. नुस्तें उत्पादन चडकरून न्हंयांतल्यान जाता. देशांतली रानसंपत्ती समृध्द आसून तातूंत मॉहॉगनी, ओबीची, लिंब ह्या सारकिल्लें घट्ट लाकूड आशिल्ल्या रुखांचो आस्पाव जाता. रानांसावन मेळपी येणावळ दिसानदीस वाडत आसून उद्देगीक उपेगाखातीर लाकडाचें उत्पादन म्हत्वाचें थारलां.
आफ्रिका खंडांतले खण संपत्तींत मध्य आफ्रिका प्रजासत्ताकाचो वांटोय म्हत्वाचो आसा. हांगाचीं चडशीं खनिजां निर्यात जातात. डामोरा हांगा लोहधातुकांचे सांठे आसात. बाकूमा शारा लागसार युरेनियमाचे सांठे सांपडल्यात. दर वर्सा 500टन युरेनियम धातुकाचें उत्पादन काडपाची येवजण शासनान फ्रेंच अणुऊर्जा प्राधिकरण आनी अलुसूसी हे खाजगी फ्रेंच कंपनीच्या पालवान आंखिल्ली आसा. निकेल कोबाल्ट धातुकांचे सांठे आनी पारा हे बाबूआ हांगा, फातुमा आनी बांगी हांगा चुन्याखडी, बोबोसा हांगा चॉकाचे सांठे, मँगनिजाच्या धातुकाचे सांठे, बाउर-एन-गॅम हांगा आनी तांब्याच्या धातुकांचे सांठे एन्गाडे हांगा सांपडटात. देशाच्या अस्तंत भागांतल्या गाळाच्या सांठयांत हिरे सांपडटात. हिऱ्याचे सांठे बांगीचे अस्तंतेक, ब्रीआचे उत्तरेक आनी बेरबेराती ह्या गांवांतूय सांपडटात.
शेतकीम्हालाचेर प्रक्रिया करपी आनी कांय उपभोग्य वस्तुउद्देग हांचेपुरतेंच हांगाचें उद्देगिकरण आसा.
लोक आनी समाजजीण :
आयज जे लोक आपल्याक ह्या प्रदेशांतले थळावे वा मुळावे म्हूण मानतात, तांणी हांगा एकुणिसाव्या शेंकडयांत येवन राबितो केल्लो. सुरवेक अरब आनी उपरांत युरोपीय लोक आफ्रिका खंडांतल्या लोकांचे गुलाम म्हूण वेपार करताले. ह्या गुलामांक ते चडकरून युरोपांत वा अमेरिका खंडांनी व्हरताले. ह्या वेवसायांतल्यान आपल्याक सोडोवन घेवपाखातीर हे लोक हांगा येवन रावपाक लागले. 1805 ते
