1871 त उजवाडाक हाडलो. हें ताचें पयलें पुस्तक. ताचें दुसरें पुस्तक तंतुवाद्य किंवा सतार शिकण्याचो पुस्तक 1872 वर्सा उजवाडाक आयलें. ताचें तिसरें पुस्तक वेषधारी पंजाबी 1886त उजवाडा आयलें. ही स्वतंत्र, समाजीक, रहस्यात्मक कादंबरी. रहस्यकथा प्रकारांतली ही एक म्हत्वाची आनी पयली कादंबरी. विक्रमचरित्र हो 1888 त आयिल्लो ताचो चवथो ग्रंथ. फुडें वेषधारी पंजाबी आनी विक्रमचरित्र हीं दोन पुस्तकां, 1891त ताणें दोन वांटयांनी संपादित केल्लीं. ‘यथार्थदीपिका’ आनी ‘वामनी ग्रंथ’ ह्या मासिकाचो चोवीस ग्रंथ ताणें उजवाडा हाडले (बाळाजी आनी कंपनी). वामनी ग्रंथ हो ताच्या पिरायेच्या निमण्या आयुश्यांतलो म्हत्वाचो वावर. - कों. वि. सं. मं.
महादेव – 1:
(इ.स. चो 13 वो शेंकडो).
एक ज्योतिशग्रंथकार. हाच्या चरित्राविशीं चडशी म्हायती मेळना. रत्नमालेचेर बरयल्ले टीकेच्या वारप्रकरणांत ताणें आनंदपूर नांवाच्या गांवाचो उल्लेख केला. ताचेवयल्यान महादेव आनंदपूर गांवांत रावपी आसूं येता अशें शं. बा. दीक्षित हाचें मत आसा. श्रीपतीच्या रत्नमाला आनी जातकपद्दत ह्या दोन ग्रंथांचेर महादेवी नांवाची टीका आसा. रत्नमालेवयले टीकेचे सुरवेक महादेवान श्रीपतीचें वंशवृत्त दिलां. ताचेवयल्यान श्रीपतीची म्हायती मेळटा. तशेंच ही टीका रचतना महादेवान कांय अप्रसिद्द ग्रंथकारांचीं नांवां तशेंच ग्रंथांचीं नांवां दिल्यांत, तेखातीर ज्योतिशशास्त्राच्या इतिहासांत ताका म्हत्वाची सुवात मेळ्ळ्या. ताचे रत्नमाला टीकेंत ‘वृध्दजातक’ नांवाचो एक ग्रंथ आयला. तशेंच ताणें लल्लोक्त नक्षत्र संख्यालेगीत दिल्या. महादेवान भास्कराचार्याचो ‘भास्करव्यवहार’ म्हूण एक ग्रंथ सांगला. कांय पंडितांच्या मतान, सिध्दान्तशिरोमणिकार भास्कराचार्चाचोच हो ग्रंथ आसुंये. - कों. वि. सं. मं.
महादेव – 2 :
(इ.स.चो 14वो शेंकडो).
एक ज्योतिशग्रंथकार. पंडित बोपदेव हाचो हो पूत. हो कौडिण्यगोत्री आशिल्लो. ताणें ब्रह्मपक्ष आनी आर्यपक्ष हांकां अणसरून कामधेनुकरण नांवाचो एक ग्रंथ रचलो. ह्या ग्रंथांत सारण्यो, वर्स-गती आनी क्षेपक दिल्यात. बावीस किश्टकांच्या पटांत तिथिसिध्दी जाता अशें ताचें मत आसा. ताच्या ग्रंथाचेर अनंत नांवाच्या एका ज्योतिशाची टीका आसा. - कों. वि. सं. मं.
महादेव – 3 :
(इ. स. चो 14वो शेंकडो).
एक ज्योतिशग्रंथकार. तो गौतम गोत्री ब्राह्मण आसून, ताच्या बापायचें नांव परशुराम. हो मूळचो गुजरातचो पूण उपरांत महाराष्ट्रांत आयलो.
‘ग्रहसिध्दी’ नांवाचो एक करणग्रंथ आसा. ताका ‘महादेव सारणी’ अशेंय म्हण्टात. कोणतरी चक्रेश्र्वर नांवाच्या ज्योतिशान हो ग्रंथ रचपाक सुरवात केली. पूण तो पुराय जालोना. हो ग्रंथ महादेवान पुराय केलो, अशें दिसता. गुजरातांतल्या टिकाकारांनी ह्या ग्रंथाचो खूब उपेग केला. ताचेवयल्यान गुजरात प्रदेशांत हो ग्रंथ बरोच काळ प्रचारांत आसुंये. महादेवी सारणी ह्या ग्रंथांत मध्यम ग्रह आनी स्पश्ट ग्रह हांचें साधन आसा आनी वर्सगणावयल्यान मध्यमग्रहसाधन करपाक सारण्यो दिल्यात. ताकालागून ग्रहगणित सामकें सोंपें आशिल्लें अशें म्हण्टात. ताच्या ग्रंथाचेर धनराजाची महादेवीदीपिका नांवाची एक टीका आसा. धनराज, महादेवाक आपलो गुरू मानता. - कों. वि. सं. मं.
महादेव – 4 :
(पळेयात शिव).
महानदी :
भारतांतल्या मध्यप्रदेश आनी ओरिसा राज्यांतल्यान व्हांवपी आनी बंगालच्या उपसागराक मेळपी एक म्हत्वाची न्हंय. तिची लांबाय 858 किमी. आनी जलवाहन क्षेत्र 1,32,100चौ. किमी. मध्य प्रदेश राज्याच्या रायपूर जिल्ह्यांतल्या सिहाव गांवासावन कांय अंतराचेर एक ल्हानशा कुंडांत तिचो उगम जाता. हुंवाराच्या वेळार सादारणपणान दर सेंकदाक सुमार 42,475 घ. मी. इतल्या व्हड प्रमाणांत हे न्हंयेंतल्यान उदक व्हांवता. देखूनच तिका महानदी (महान्हंय) अशें म्हण्टात. ‘चित्रोत्पला’ असोय तिचो उल्लेख मेळटा. तिका विन्ध्यपादविनिर्गता अशेंय म्हळां.
ही न्हंय रायपूर जिल्ह्यांतल्यान सुरवेक थोडी उत्तरेकडे आनी उपरांत ईशान्येकडेन व्हांवता. थंयसावन ती छत्तीसगढ द्रोणींतल्या उदेंतेकडल्या भागांतल्यान 204किमी. उत्तरेकडे व्हांवत वता. थंय तिका अस्तंतेकडल्यान येवपी सेवनाथ न्हंय मेळटा आनी ती उदेंत वाहिनी जाता. थंयच्यान ती बिलासपूर जिल्ह्याचे दक्षिण शीमेवयल्यान आनी उपरांत रायगड जिल्ह्यांतल्यान उदेंतेकडेन व्हांवत वचून ओरिसांत प्रवेश करता. हांगा उजवेकडल्यान तिका पैरी, जोंक, ओंग, तेल आनी दावेकडल्यान इब, मांड, हसदेव, सेवनाथ ह्यो मुखेल उपन्हंयो मेळटात.
ओरिसा राज्यांत संबळपूरालागसार महानदीचेर हिराकूद धरणाचो एक व्हड प्रकल्प उबारला. धरणासावन ही न्हंय फुडें दक्षिणवाहिनी
