शवरातीचे नित्यशिवरात, पक्षशिवरात, मासशिवरात , योगशिरात आनी महाशिवरात अशे पांच प्रकार आसून तातूंत महाशिवरात ही श्रेश्ठ मानतात. सदांची रात ही नित्यशिवरात , शुध्द चतुर्दशीची रात ही पक्षशिवरात, दर म्हयन्यांत वध चतुर्दशीची रात ही मासशिवरात आनी योग्यान आपल्या बळग्यान तयार केल्ली रीत ही योग्यशिरात मानतात.
महाशिवरातीचें व्रत कशें करचें ,हाची पुराय म्हायती वेगवेगळ्या ग्रंथांंतल्यान माळटा. माघ वध त्रयोदशीक एकेचवेळचें जेवण घेवप , चतुर्दशी दिसा सकाळीं व्रताचो संकल्प करीन न्हावप, शंकराची पुजा करून व्रत पुराय करप अशें सांगतात. उपास, पुजा आनी जागरण हीं ह्या व्रताचीं मेल आंगां. रातच्या चवथ्या प्रहार चार वेगवेगशे तरेन पुजा करपाची आसता, जिका यामपुजा अशें म्हणटात. हे पुजेक देवाक म्हाणोवप, शंकराक प्रिय अशीं बेल आनी आंबयांची पाना ओंपप आनी पिठाच्या दिनी ओंवळाप. दर पुजेक वेगवेगशे मंत्र आसतात. रातचें नाच .पदां आनी कथा सांगून जागरण करप . फांतोडेर म्हावन परतून पुजा करप.
थरावीक वर्सा हें व्रत करतकच ताचें उधापन करतात. सगळ्या जातींच्या सोकांक हें व्रत करपाचो अधिकार आसा. ह्या काळांत नकळत उपास , जागरण घडल्यार लेगीत ह्या मनशाचो उधार जात, असो लोकांचो समाज आसा आनी ताचेर जायत्यो कथाच प्रचलित आसात. देखीक- व्याध नांवाचो एक गरीब मनीस शिकार करून आपलें पोट बरतालो .कांय वेपाऱ्यांपडल्यान ताणें रिण घेतलें , तें तो पावोपाक शकलो ना .देखतका गेळांत बांदून दवरलो. तो दीस शिरातीचो आशिल्लो आनी ताका संबद दीस उपास घडलो . सांजवेळची ताची सुटका जाली, तेन्ना रोकटोट तो शिकारेक गेलो. शिकार मेळपाखातीर तो एका झाडाचेर लिबून बसलो. तें झाड बेलाचें आशिलल्लें आनी ताचे सकयल शिवलिग आशिल्लें. सवाज स्पश्ट दिसपाखातीर ताणें दोळ्यामुखावयसीं पाना खुटली आनी सकयाल उडयलीं तीं अचूक शिवलिंगाचेर पडसीं . सावज्याक शिकाऱ्याची सुलूस लागिल्ल्यान तीं पळून गेलीं. रातभर तो जागो उरलो. फांतोडेर हरण आनी हरिणी थंय आयलीं तेन्ना व्याध तांचेत बाण सोडूक लागलो. तें पळोवन हरणान मनशाआवाजान सांगलें , पाडसाक पाजून येता, मागीर आंमका मार आनी तीं खरेंच पाडसाक पाजून आयलीं. पूण तातांचेलागडा पाडसांक आयिल्ली आनी तीं हेराक मारू नाका आपल्याक मार अशें सांगतात. तें पळोवन व्याधाक तांचो तसोच हरणाचोय मृग उध्दार जालो आन मृग हनखेत्रांचें रूप मेळ्ळें.
भारतांत काशी, रामेश्र्वरम्, गोकर्ण, वैजनाथ, शिखरशिंगणापुर ह्या आनी हेर शिवक्षेत्रांत मोठो उत्सव जाता.
गोंयांत सगळ्या शिव मंदिरांक महाशिवरात मानतात.
-कों. वि.सं.मं.
महाश्र्वेता देवीः (जल्मः१४ जानवेरी १९२३) .
व्हड हंगाली कादंबरीकार . एका कलाकार कुटूंबांत तिचो जल्म जालो. तिचो हापूय मनीस घटक हो नामनेचो कवी . आवय धारित्रीदेवी हीय नामनेची लेखिखा आनी बापोलयो रितवीक घटक हो तर फाकिवंत चित्रपट दिग्दर्शक चिगांयकडल्यान तिणें पारणा घेतली . कलकता विधापिठांतल्यान इंलीश साहित्य घेवन तिणेंएम .ए .केली.
वर्गविग्रह, वर्गलडो, नक्षलवादी-चळवळ तिणें लागसल्ल्यान पळयल्ली. दलित हरिज गिरीज जाती-जमातींचीं दुःखांय तिणें लागशिल्ल्यान पळयलीं. तांकां न्याय मेळोवन दिवपाखातीर तिणें संघर्शय केल्लो. हें लगळें तिच्या साहित्यांतल्यान पडहिंबींत जालें . आपले खाशेले मर्मविनोदी शैलींत तिणें ताचेर बोट दवरलें. इ जार चुराशीर मा, आनी अग्नीगर्भ ह्या तिच्या कादंबऱ्यानी हीच जीण आयल्या.
१९७९त तिच्या अरण्येर अधिकार हे कादंबरीक साहित्य अकादमीचो पुरसकार मेळ्ळो. १९९६त तिचे साहित्य सेवेखातीर तिका भारतीय ज्ञानपीठ पुरस्कार मेळ्ळो. तर १९९७त तिका मॅगासेसे पुरस्कार भेटावपाक आयलो.
-कों. वि.सं.मं.
महिषासूरमर्दिनीः महामायेचें एक रुप. ह्या रुपांत तिणें महिषासूर नांवाच्या राकसाक मारलो. देखून तिका महिषासूरमर्दिनी हें नांव पडलें. रंभासूर नांवाच्या राकेसान तप करूंक शकराक प्रसन्न करून घेतलो आनी ताका आपलो पूत जावपाची विनंती केली.
शंकरान तथास्तु म्हळें एक दीस रंभासुराक रस्त्यावयल्यान वसपी एक सुंदर म्हस महिषी दिसली. तेन्ना रंभासुरान तिच्यांत आपलें वीर्य स्थापन केलें . दीस भरतकच तिका शंकराच्या अंशान पूत जालो. ताचेंच नांव महिषासूर.
