गाजयल्यो.तो फक्त नट म्हूण रावलो ना. ताका नाटयवेवसायांतल्या बारीकसारीक गजालींची म्हाती आसली. रंगभुशा करप, पड्डे रंगोवप, हिशोब दवरप, तालमी घेवप हीं कामांलेगीत तो उमेदीन करतालो. नव्या कलाकारांक प्रोत्साहन दिवपाची खास तरा ताचेकडेन आशिल्ली. प्रभात कंपनींत जायतो तेंप रावन ताणें आपल्या कलागुणांनी खूब नामना मेळयली.
पूण उपरांतच्या काळांत चित्रपटाचेंआगमन जालें आनी रंगमाचयेची पत उणी जांवक लागली. अशा वेळार मा. दत्ताराम मुंबय आयलो. ह्या काळांत ताका हालाखीचे परिस्थितीक तोंड दिवचें पडलें. तरीपूण ताणें आपलो विसवास सोडलो ना. संसिक्त नटसंच, सहकारी मनोरंजन हांगा आनी जंय मेळटा, थंय जी परिस्थितींत येता ते परिस्थतींत पली कला चालू दवरली.
स्वच्छ आरोह, अवरोहपूर्ण उच्चार , मुद्राभिनय , आशयपूर्ण आनी लवचीक हालचाली, पूर्ण पाठांतर हीं मा. दत्तारामाचीं कांय खाशेलपणां आशिल्लीं. साहित्यसंघ नाट्यशाखेंत ताका जायत्या पोरन्या भुमिकांवांगडाच नव्यो भुमिकाय मेळ्ळ्यो . वैजयंतींतलो जयपाल, लोकांचो भ्रमिश्ट राजा, कौंतेयमदलो उदार कार्ण, होनाजी बाळांतलो रंगेल खलनायक उदाजी अशा जायत्या भुमिकांवरवीं ताणें आपल्या अभिनयांतलीं तासां प्रेक्षकांमुखार साकार करून प्रेक्षकांक उडयले. साहित्य संघाच्या भाऊबंदकी ह्या नाटकांत नानासाहेब फाटक (रोघोबा) , दुर्गा खोटे (आनंदी) आनी मा. दत्ताराम (रामशास्त्री) हांचेयो म्हत्वाच्यो भुमिका आशिल्ल्यो. ह्या नाक्यप्रयोगाक दिल्ली हांगा जाल्ल्या अखिल भारतीय थरावयल्या सर्वभाशीक नाटयोत्सवांत पयल्या क्रमांकाचें इमान फाव जाल्लें.
साहित्य सांघांत आसतनाच मा. दत्तारामाक ललितकलादर्शचें निमंत्रण मेळ्ळें. गांगा येवन मा. दत्तारामाक सुमाराभायर नामना मेळ्ळी. ताणें तूंत सत्तेचे गुलाम श्री , सोन्याचा कळस आकाशगंगा, दुरितांचे तिमीर जावो आनी पंडितराज जगन्नाथ ह्या नाटकांनी केल्ल्या भुमिकांक खूब नामना मेळ्ळी. ताच्या उपरांतची ताका म्हत्वाची कामगिरी म्हळ्यार गोवा हिंदू असोसिएशनच्या , कलाविभागाच्या रायगडाला जेव्हा जाग येते. ह्या नाटकाचें दिगदर्शन आनी शिवाजीची मुकेल भुमिका ताच्या ह्या नाटकाक सुमाराभायर यश मेळ्ळें. गोवा हिंदू असोसिएशनच्या आनीक एका मत्स्यगंधा नाटकाचें दिगदर्शन आनी भिष्माची भूमिका केली आनी गाजयली.
जितलों प्रतिभावंत तितलोच चरित्रवान असो हो असामान्य कलाकार आशिल्लो. आपले कलेची आनी पर्यायान नाटक ह्या वेवसायाची श्रध्दा आशिल्लो हो कलाकार म्हणजे ह्या वेवसायांतल्या लोकांखातीर एक आदर्श आसलो. ताच्या निमण्या काळांत ताणें नाट्यशास्त्रांचें शिक्षण दिवपाचें काम केलें.
-कों.वि.सं.मं.
मास्टर विनायकः ( जल्मः 19 जानेवरी 1910, कोल्हापूर, मरणः19 ऑगस्ट 1947, मुबय).
नामनेचो मराठी अभिनेतो, दिग्दर्शक आनी निर्मातो. ताचं पुराय नांव विनायक दामोदर कर्नाटकी . ताचें शिक्षण कोल्हापूर हांगाच जालें. घरचे गरीब परिस्थीतीत लागून ताका कांय काळ शिक्षकाची नोकरी करची पडली.
1932 वर्सा हिंदी-मराठी प्रभाव कंपनीच्या अयोध्येचा राजा ह्या चित्रपटांत ताका नारदाची भुमिका मेळ्ळी आनी तेन्ना सावन ताचे चित्रपट क्षेत्रांतले कारकीर्दीक सुवात जाली.
प्रभात फिल्म कंपनीच्या पांच चित्रपटानी कांम करतकच प्रभात फिल्म कंपनी पुण्याक व्हेली. तेन्ना विनायकराव कोल्हापूरच्या सिनेटोन हातूंत गेलो. थंय ताका दिग्दर्शनाची पयली संद मेळ्ळी.
अनौरस संतत आशिल्ल्या एक म्हक्वाच्या समाजीक समस्येचेर विलासी ईश्र्वर (1935) ही मामा वरेरकराची कता आशिल्ल्. ताचें दिग्दर्शन म्हळ्यार एक कठीन गजाल आशिल्ली पूण साहित्याची आनी चित्रपट संवसाराची बेस बरी जाण आशिल्ल्यान विनायकान हें दिग्दर्शन व्हडा कसबान पुराय केलें. त्याच काळांत बाबूराव पेंढारकर हाणें विनायकराव आनी पंडुरंग नाईर हांचे भागीदारींत हंस पिक्चर्स ची स्थापणूक केली. हंस पिक्चर्साखातीर विनायकान अभिनेतो आनी दिग्दर्शक म्हूण चार वर्सां काम केलें. ह्या चार वर्सांचें ताचे उल्लेख करपासारके चित्रपट आशेः ज्वाला (1938) छाया (1936). ब्रह्मचारी (1938) ब्रँडीची बाटली (1939) . ह्स पिक्चर्सचे कारकीर्दींत स्वातंत्रंयवीर सावरकरांच्या सल्ल्याप्रमाण, विनायकान पयलींच पड्ड्या इंग्लीश नामावळीचो मराठींत अमकार केलो.
1940 वर्सा हंस पिक्चर्स बंद जातकच विनायकराव नवयुग चित्रपट संस्थेत गेलो. थंय ताणें लग्न करीन (1940), अमृत (1941), सरकारी पाहुणे(1942) हे चित्रपट दिग्दर्शित केले.
मास्टर दीनानाथाची धूव लता मंगेशकर हिच्या आंगांतले कलागूण वळखून विनायकान तिका, पहिली मंगळागौर (1942) ह्या चित्रपटांत घेतली. पूण विनायकरावाक तो चित्रपट पुराय करपाक मेळो ना . 1943 वर्सा ताणें स्वताची प्रफुल्ल पिक्चर्स ही संस्था स्थापन करून लताकूय त्या चित्रपटांत घेतली. हे संस्थेचो ताचो माझं बाळ (1943) हो चित्रपट खूब गाजलो. हे संश्थेंत काम करतकच ताणें व्ही. शांताराम हाच्या डॉ. कोटनीस की अमर कहानी (1946) ह्या चित्रापटांत भुमिका केली.
राजकमल कलामंदिराचो जीवनयात्रा (1946) हो विनायकान पुराय दिग्दर्शित केल्लो निमाणचो चित्रपट. ताचे उपरांत प्रफुल्ल पिक्चर्चो मंदीर (1948) हो चित्रपट तयार जावन पयलींच विनायकाक मरण आयलें.
