चोळ वंशाचे राजवटींत चडशो शैवमूर्ती निर्माण जाल्यो.तशेंच कांय वैष्णव मूर्तीय त्या काळांत तयार केल्यात.तंजाऊरच्या गोपुरांचेर असल्यो मूर्ती मेळटात.बुध्द,बोधिसत्व,मैत्रेय आनी अवलोकितेश्र्वर हांच्यो मूर्ती नागपट्टम हांगा मेळ्ळ्यात.तशेंच कर्नाटकांतल्या होयसळांचे राजवटींतूय हळेबीड आनी बेलूर हांगा खूबशीं मूर्तिशिल्पां निर्माण जालीं.
इ.स.च्या १५व्या शेंकड्यांत विजयनगरची मूर्तिकला जल्माक आयली. ह्या काळांतल्यो मूर्ती अलंकृत आसात.पूण चोळांच्या काळांतल्या मूर्तींची सोबीतकाय तातूंत दिसना.
मूर्तीच्या अभ्यासावयल्यान त्या त्या काळांतली धर्मपद्दत, समाजीक चालिरिती, भेस, अलंकार, आयुधां आनी त्या वेळावयले एकंदर जीवन पद्दतीचो तशेंच मोनजात, वनस्पत, भू-गर्भ प्रकार हांचो अभ्यास करपाक मदत जाता.
हालीं उत्सवांच्या निमतान कांय मूर्तिकार गणपती,दुर्गा ह्या देवतांच्यो शेडीच्यो मूर्ती करपाक लागले. ताकालीगून हे कलेक परतून उर्बा आयली. आतां गणपति-उत्सव, दुर्गापुजेचो उत्सव हे खातीर हजारांनी मूर्ती तयार जावंक लागल्यो. मातयेच्या मूर्तींक तरातरांचे रंग लावन त्यो ओडलायण्यो करतात.
धातुच्यो मूर्ती करपाची परांपराय खूब पोरनी आसा.सुलतानगंज हांगाची बुध्दमूर्ती आनी मिरपूरखास हांगाची ब्रहामूर्ती हीं ते कलेचीं उत्कृश्ट उदाहरणां आसात. ते उपरांतच्या काळांतल्यो पल्लव शैलीच्यो बऱ्योच धातूच्यो मूर्ती मेळटात. चोळांचे राजवटींत कांस्याचे मूर्तिकलेक खूब चंवर आयिल्लो.त्या काळांत देवतांची मिरवणूक काडपाची चाल सुरू जाली आनी तेखातीर धातूच्यो ल्हान आनी सहजतायेन हाताळपाच्यो मूर्ती तयार करपांत आयल्यो. सघाच्या काळांत धातूच्यो मूर्ती चडशो घरचे देवपूजेखातीरूच करतात.तशेंच हालीं धातूचे पुतळे करपाची चाल सुरू जाल्या. नामनेच्या व्यकतींचे पुतळे व्हडा संख्येन शारांनी उबारिल्ले दिसतात.
मूर्तिपुजाः(पळेयात पुजा).
मूळव्याधः गुदद्वार, गुदमार्ग हातुंतल्यो रक्तवाहिनी तांच्या पोंतार फुगतात आनी पळोवंक गाठ वा मुळाभशेन दिसतात देखून तांकां मूळव्याध म्हण्टात. फ्रेंच भाशेंत ताका फीग, लॅटीन भाशेंत पाइल्स, ग्रीस भाशेंत हेमोरोहड आनी कोंकणींत बीक अशें म्हण्टात.मूळव्याधाचे मुखेल दोन प्रकार आसतात-१) भितरले आनी २)भायले. तेभायर मिश्र मूळव्याधय आसूंक शकतात.
मूळव्याध जावपाचीं कारणां अशीं आसातःअनुवंशीक प्रवृतीक लागून मूळव्याध उप्रासूं येता. मूळव्याध आशिल्ल्याक खुबशे फावट पांयांत गांठल्ल्यो रक्तवाहिना आसतात. थोड्यांक परसाकडे घट वा चड दिसांनी जावपाची खोड आसता. गरजेशिवाय उठ-सूट कोठो साफ जावंचो देखून जुलाबाचीं वखदां फेवपाची संवय आसता,तशेंच जार्ण स्वरूपाच्या अपचन पिडेकलागून खूब तेंप अतिसार जायत रावता वा जीर्ण स्वरूपांत मोडशी परत रावल्यार गुददवारांतल्या (Anus)रक्तवाहिनीच्या पोंताचेर पेंच येवन मूळव्याध निर्माण जावंक शकता. खूबशे फावट गुदद्वारांतल्या कॅन्सराचें मूळव्याध सगळ्यांत पयलें लक्षण आसूं येता. देखून मूळव्याध आशिल्ल्या दर एका पिडीताची गुददवारांत बोट चलोवन तपासणी करप(Per Rectal Examination)गरजेचें.
भितरले मुळव्याधः १-दावो मुखेल मोड; २-उजवो पश्र्व मुखेल मोड; ३-उजवो फुडलो मुखेल मोड; ४-दुसरो मोड.
सदांच संडासाचो त्रास आसल्यार(Chronic Constipation) तशेच जीर्ण स्वरूपांत मूत्रमार्गांत बाधा आसल्यार (Vrethral Stricture, Entarged Pro srate) संडास वा मूतचेवेळार त्रास जातात. हाकालागून गुददवाराच्या रक्तवाहिनाच्या पोंतार सतत ताण येवन ल्हव ल्हव तो फुगत वता आनी मूळव्याध जाता.गुरवारपणांत संडास घट तशेंच चड दिसांनी जावप स्वाभाविक आसा. हाका लागून तशेंच वाडट्या गर्भशयाच्या वजनाच्य पेंचान गुददवाराचेर ताण येवन मूळव्याध जातात.
गुददवारांतल्यान नळी (Protoscope)चलोवन पळयतकच मूळव्याध दोळ्यांक स्पश्ट दिसता. मूळव्याधाची सुवात अदमासान घडयाळीच्या ३,७,११ वरांच्या जाग्यार आशिल्ले भशेन दिसता.
लक्षणाःसंडासांतल्यान रगत पडप हें सगळ्यांत पयलें आनी मुखेल लक्षण आसा.सुरवातीक कमी प्रमाणांत आनी तांबडेंगुंज रगत तेंय संडास करचेवेळआर पडटा. पूण मूळव्याध भायर सरनात. ही मूळव्याधाची पयली स्थिती मानूं येता.कितलेशेच म्हयने वा वर्सां मूळव्याध
