siga sa kalayo molahi sa iyang asó ug ang mananoy nga honi mo-
lahi sa kabanha ug kaguliyang sa mga tulonggon: alang hinoon
sa mga hungóg ug mga bungól, kining tanán magsama da. Din-
hi kanatò ikasulti ta nga ang Purgatoryo maayo, balaanon ug
makatarunganon: makabuhi kanunay sa pagbinatiáy sa nangama-
tay ug sa nanghibilín ug makapilit kanatò sa pagpangita sa kina-
buhing labing putlì. Ang kadaut anaa sa pagpatuyang paggamit
kaniya.
Apán tan-awon ta karón nganong nahitabók sa atong tinu- hoan ang Purgatoryo nga wala nganì hisgoti ni sa Biblia ni sa mga Santos Evangelios; si Moisés ug si Hesukristo walâ usáb managhisgot niini, ug dili igò ang bugtong bahin sa basahón sa mga Macabeo nga giingóng nagahisgot ning butanga, labí na kay ang Concilio sa Laodicea mipahayag man nga kining basahona tinumòtumò lamang ug dihâ na dawata sa Santa Iglesia Católica sa humán na mangagi ang pilá ka tuig. Sa tinuhoan sa mga pa- gano walâ usáb kitá'y makità bisan maagid-agid na lamang sa Purgatoryo. Dili usáb mahimong ginikanan ning tinuhoana ang giingón ni Virgilio sa Aiae panduntur inanes nga nakahatag ug higayon kang San Gregorio el Grande sa paghisgot sa mga kalág nga konó nangalumus ug nga gipalabong ni Dante sa paghisgot niya sa maóng butang sa iyang basahón Divina Comedia. Walâ u- sáb hiilhi ang Purgatoryo sa mga bramanés, ni sa mga budhista, ni sa mga Ehiptohanon, bisan kiníng ulahí maóy mihatag sa Gres- ya ug sa Roma sa ilang Caronte ug Averno.[1][2] Dili na lamang akó magahisgot sa mga tinuhoan sa mga lungsod sa Amihanán sa Uropa, kay, sanglit tinuhoan sa mga maggugubat, mga magba- balak ug mga mangangayám, dili sa mga pilosopò, bisan adunay pipila ka mga butang ilang gituhoan ug mga rito nga nangahimo nang kirstohanon, apan walâ mahiubán sa ilang mga sundalo sa paglunggob sa Roma, ni mahiabút sa Capitolio: maóy mga tinuhoan sa kangitngit nga nangahanaw sa paghitandang sa ka- hayag sa Adlaw. - Busa, ang mga kristohanon sa unang mga panahon walâ manuo sa Purgatoryo ug nangamatay silá nga ma- lipayon, hugot ang pagsalig nga makakitâ dayon kang Bathalà. Ang unang mga pari nga daw nanaghisgot ning butanga maó si San Clemente de Alejandría, si Origines ug si San Ireneo, dag- way nanagpakasunód silá sa gitudlo sa tinuhoan ni Zarathustra