Jump to content

Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/139

From Wikisource
This page has been validated.


ning mga higayona karon, ang pagtudlo sa mga bata dili gayud mahimo kon dili buligan sa tanan; nahauna, tungud kay walay mga butang makadani ug makasibut sa kakugi sa mga bata, ug ikaduha, tungud kay, bisan aduna pa, makawang lamang gumikan sa pagka-walay salapi nga magasto ug tungud usab sa daghang mga hunahunang baliko. Ginaingon nga didto sa Alemanya, ang anak sa usa ka magbabaul magatuon sa tulonghaan sa lungsod sulod sa walo ka tuig; ¿kinsa man dinhi sa ato ang magalangan sa katunga nianang panahona nga diyutay da mag bunga nga makuha? Ang mga bata dinhi makakat-on pagsulat ug pagbasa ug magasag-ulo ug pila ka laray, usahay ngani ang tibuok nga basahong kinatsila, apan niadtong tanan wala silay hisabtan bisan usa ka pulong; ¿unsa may kapuslanan nga makuha sa tulongha­ an sa anak sa atong mga magbabaul?

—Apan ikaw nga nakakita man unta sa kadaut, dnganong wala man nimo tambali?

—¡Ay!—mitubag ang magtutudlo nga nagpanlingo;—ang usa ka alaut nga magtutudlo dili makahimo pagpakigbugnb nga mao dang usara batok sa mga hunahunang baliko ug sa pipila ka mga makagagahum. Una sa tanan, magkinahanglan siya usa ka tu­ longhaan, usa ka balay, ug dili ingon karon nga anaa ako magtudlb sa silong sa kombinto, tupad sa salakyanan sa kura. Didto, ang mga bata nga mahigugmang mobasa sa hataas nga tingog makahasol sa pari nga, usahay manaug sa silong nga magakurog sa kasuko, labi na kon saputon: singgitan ang mga batik ug pakaulawan pa ako usahay. Masabut na nimo nga sa ingon niana dili mahimo pagtudlo ug pagpakakat-on; ang bata dili motahud sa magtutudlo kon tan-awon niya nga pakaulawan la­ mang ug yatakan ang iyang katungod. Ang magtutudlo, aron pamation, aron ang iyang kagahum tohuan, magakinahanglan ug kadungganan, maayong ngalan, kaisgut sa hunahuna, diyutayng kagawasan, ug tugoti ako nga hisgotan ko ikaw sa pipila ka butang gagmay nga makapasubo sa buot. Gisulayan ko unta pag-usab ang mga paagi sa pagtudlo apan gikataw-an ako. Aron pagpukgo niadtong kadaut nga akong gisulti kanimo, gisulayan ko pagtudlo ang kinatsila sa mga bata, kay labut pa nga gisugo sa Kagamhanan, gihunahuna ko usab nga makaayo sa tanan. Gigawi ko ang paagi nga labing masayon, gitudloan ko ang mga

— 132 —