ni parì Dámaso, si Donya Pía nanamkon...apán ¡ay!, sama niadtong mananagát nga gihisgotan ni Shakespeare sa iyang dulà nga gingalan Macbeth, nga mihunong pag-awit dihâ nga nakakaplag na ug bahandi, si Donya Pía nagmasulub-on sukád niadto ug walâ na gayúd magkukatawa. ¡Dinalá kanâ! -matud sa tanán, lakíp si Kapitán Tiyago. —Sa pag-anák na ni Donya Pía, usá ka hilanat nga gikan sa ginhawaán nakamatay kaniya ug ang iyang anák nga babaye nailo intawon. Si parì Dámaso maóy mikugos sa pagbunyag niadtong batà; ug sanglit si San Pascual mihikaw man sa batang lalaki nga gipangayò kaniya, hikalimtan siyá ug ang anak ni Donya Pía gibunyagan sa ngalan nga María Clara, agig pasidungóg sa Birhen sa Salambaw ug kang Santa Clara.
Ang bata nagatubô inamoma sa iyang iyaán nga si Isabel, kadtong babaye nga atong gihisgotan sa sinugdan nga daw misnód sa batasan ug mga lihok sa prayle. Hapit sa tibuók tuig ang batà adto magapuyo sa San Diego tungúd sa kaayo sa hangin niadtong lungsora, ug didto pagahagwa-hagwaon siyá ni parì Dámaso.
Ang mga matá ni María Clara dilì magagmay sama sa iyang amahán, hinunoa miliwát sa iyang inahán: dagkù, maitúm, linandungan sa tag-as mga pilók, masayág ug malipayon kon siyá magadulàdulà, apán subô ug manghilawom kon siyá magaligdong. Sa diyutay pa siya, ang iyang buhók nga makulong adunay pagkabulagáw; ang iyang ilóng maayo kaayong pagkapikpik, dili kaayo taliwtiw ug dilì usáb pislat; ang iyang bàbà nga diyutay ug anindot, nakapahinumdom są bàbà sa iyang inahán kinsa may mga kandiis sa aping; ang iyang panit mahamis sama sa panit sa sibuyas ug maputî sama sa gapas, matud pa sa iyang mga kadugò, nga nakakaplag ug diyutay nga kaagid-agid kang Kapitán Tiyagò sa mga dalunggan nga gagmay ug maayong pagkatabas ni María Clara.
Ang iyang iyaán nga si Isabel nagaingón nga ang nawóng ni María Clara may pagka-katsilan-on kay gipanamkon man kang San Antonio, sanglit kadaghan siya makamatngon nga, sa nagsabák pa, si Donya Pía magahilák sa atubangan sa larawan niadtong santosa; laing ig-agaw nga babaye ni Kapitán Tiyagò uyon usab niining hunàhunaa, ugaling kay, matud niya,
