Ang salakyanán ni Ibarra didto moagi sa usá ka dalan sa
balangay nga labíng masadyà sa Manilà; kadtong mga butáng
nakapasubô kaniya sa miaging gabii, sa pagsud-ong niya karón
nga gihayagan na sa Adlaw, nakalipay kaniya ug walâ tuyoa sa
buót mipahiyúm siyá.
Kadtong kalangás nga iyang nakità bisan diín dapít, kadtong mga salakyanán nga nanagsahò, kadtong mga carromata,¹mga calesa,Parihas sa carromata, apán mapilo ang atóp luyo sa sandinganan mga Katsilà, mga Insik ug mga Pilipinhon, tagsatagsa iyahayg sul-ob sa ilang kaugalingong sapút, mga magbabaligyag mga bunga sa kahoy, mga corredor, mga mamumuo nga waláy sininà, mga baligyaán sa mga makaon, mga fonda, restaurant, mga tindahan ug hangtud mga mabug-at nga karomata nga ginuyod sa nagaugtok nga kalabáw, ang kaalingasa, ang kagahub, ang mga bahò, ang pintal sa kabalayán, hangtud ang kahayag sa Adlaw; sa usá ka pulong, ang tanán nga nakità ug nadungóg ni Ibarra didto, nakapukaw sulod sa iyang panumduman sa mga handuman nga nangatulog.
Kadtong mga dalana walá pay adoquinado. Kon initon sulod sa duhá ka adlaw, ang abóg dilì na maantus: motapót sa tanán, makapaubó ug makapuling sa mangagi; kon ulanón usab ug usá ka adlaw, mahimò dayong danawán diín inigkagabii modan-ag ang sugâ sa mga salakyanán nga mangagi ug ang mga lumalabay hipiskan gayúd sa lapok bisan mamaybay sa daplin. ¡Pilá na kahâ ka sinilas sa babaye ang midukót ug nahilubóng didto niadtong binilanggò nga nanaglaray ug nanagbantok sa dalan, itip ang tupí, nanagsulob ug mga sininá nga mugbog bukton ug mga kalsonis nga puról ug may mga isip ug mga titik tagumon nga gipatik; sa ilang mga bitiis adunay mga talikalà nga kinalsohan ug mga nuóg aron ang kasakít ug kabugnaw sa put-
(1) ― Sakyanan ginuyod kabayo kansang atóp dili mapilo. Lahi sa tartanilya, duroha day mosakáy nga mag aitubang sa unahan.
(2) ― Parihas sa carromata, apán mapilo ang atóp luyo sa sandinganan
(3) ― Ahente sa patigayon
(4) ― Bakbak sa mga batóng lagpak.
