Jump to content

Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/76

From Wikisource
This page has been validated.


Ang durohá nangahilum.

—Labut pa, —mipadayon ang masakitón —kinahanglan nga kitá dauton ug pukawon, kay hibaloán ta kon unsay atong mga sayóp ug sa ingon nianà atong mabadlong. Ang labihāng mga dalayeg molimbong kanatò, makapakatulog kanatò, apán sa gawás biaybiayon kitá, ug sa adlaw nga kataw-an na kitá matapus dayon ang atong gahúm, sama sa nahitabô kana­tò didto sa Uropa. Ang salapî dilì na mosulod sa atong mga simbahán, walâ nay mopalít ug mga karmen ni mga koriya ni bisan unsa, ug unyà kon walâ na kitáy salapî dilì na usáb kitá tuhoan.

—¡Psh! anaa gihapon ang atong kayutaan ug kabalayán...

—¡Mahanaw ang tanán, sumalà sa nahitabô sa Uropa! Ang nakadaut da ba kay kitá day nagaunáy kanatò. Pananglitan: kanáng pagpatuyang ug waláy pasikaran tang pagpatubò sa abangán sa atong mga yutà, kanang tinguhaa nga kanunay kong gisawáy sa tanáng mga tigum sa atong mga kauban bisan wa­lâ akóy bunga nga nakuhà, kanáng buhata maóy makaunlod kanatò. Ang Indio maaghat pagpalit ug yutá sa laing dapít, yutà nga sama kun labí ba hinoong maayo kay sa atò. Natahap akó nga nag-anám na kitág us-os: Quo vult perdere Jupiter dementat prius.[1] Busà dilì natò pahamug-atán pag-ayo, kay ang lungsod nagabagulbol na. Maayo ang imong hunàhunà: pasagdan ta nga ang ubán managhusay sa ilang kaugalingong mga hulusayón ug ampingan ta ang kadungganan nga nahibilín ka­ natò, ug, sanglit sa dilì madugay moatubang man kitá kang Bathalà, hunawán ta pag-ayo ang atong mga kamót... ¡Nga kaloy-an untà ni Bathalà ang atong mga sayóp!

—Sa ingón nianà, ikáw nagatuo diáy nga ang canon kun abangán...

—¡Dilì na kitá maghisgot ug salapî! —mipakgang ang ma­sakitón nga daw nasukô ug diyutay. —¡Ganina miingón ka nga ang tenyente misaad kang parì Damaso...?

—¡Oo, Padre! —mitubág si parì Sibyla nga daw mipahiyúm.

—Apán karóng buntag gihibalag ko siyá ug miingón kanakò nga gikasakit niya kadtong tanáng nanghitabô kagabii; nga ang alak misaka sa iyang ulo ug gihunàhunà konó niya nga si parì Dá—

— 69 —
  1. (1) — Kinsa kadtong búut iunlod sa kadaut ni Bathala kuhaan pag-una sa kabuot — P. sa Taghubád,