Zur Frage der Einfihrung einer künstlichen internationalen Hilfssprache, von K. Brugmann und A. Leskien (Sonderabdruck aus Band XXII, Heft 5 der Indogermanischen Forschungen. Strassburg, Trübner, 1908) — On savas, ke la du famoza linguisti kompozis, la pasinta yaro, Raporto por la Akademio di Cienci en Leipzig, publikigita sub la titolo : Zur Kritik der künstlichen Weltsprachen, e ke So Baudouin de Courtenay respondis a ca « kritiko » per artiklo samtitola publikigita en Annalen der Naturphilosophie (VI, 385–433). La prezenta broshuro esas « repliko » a ca artiklo. Segun l’ ordino logikal ni devus unesme recensar l’ artiklo di So B. de Courtenay; sed la oportuneso postulas, ke ni recensez mallonge la nuva verketo di la du germana linguisti. Quale en sa antea Raporto, So Brugmann diskutas precipue la neceseso od utileso di LI. e la programo di la Delegitaro. Ni ne sequos il en ca diskuto poke tro generala ed… akademiala, nam ni volas pruvar la movo marchante, e la justeso di nia programo… ol realigante.
So Brugmann kombatas nia ideo nur pro kompato ad la malfelica adepti, quin Esperanto seducis : « pro ke li kompatas la mili de homi, precipue iti de yunatra evo, qui pro la incito dila duktanti di l’ movado spensas e, segun sa opiniono, malsparas tanta valoroza tempo, semani e monati, por lernar LI., tanta tempo, qua povus konsakresar exemple ad lernar naturala stranjera lingui.… » Ad ico on povas nur respondar, ke la LI. kustas nekompareble min da tempo e peno kam irga naturala linguo, ke do ol impedas nulu lernar stranjera linguo, e mem helpas il en ca lerno, same quale la konoco di ula stranjera linguo helpos lernar Esperanto[1]. Sed ca argumento valoras nur, se la LI. esas reale tam facile lernebla, kam asertas sa propagisti; or co esas multe plu vera pri ES. kam pri EP., pro la neutila gramatikala komplikaji di ca lasta. Cetere on ne devas oblivyar, ke la LI. esas destinata precipue ad la personi di unesmagrada instrukteso, qui ne konocas nek povas lernar ula stranjera linguo; e konseque on ne povas igar la LI. tro facila por li.
Kelka konsideri di So Brugmann semblas a ni justa e mem frapanta. So B. de C. dicis, ke pri la komodeso di ca o ta linguala formo (en Esperanto) povas judikar nur la Esperantisti, e ke, se li prizas ea o ta detalo, li esas tute libera ol konservar. A co So Brugmann respondas : « Kad la Esperantisti de longe ne facis ek sa linguo afero publika, qua interesas direkte omna instruktita od ne instruktita Europano ed Amerikano? Kad ne existas exemple Internacia Scienca
- ↑ Kp. Esperanto kiel propedeutiko de lingvoj, da So Grabowski, en Pola Esperantisto, jan. 1908.
