kredante ke Esperanto ne povas distingar ne-bela e mal-bela, ed alegante co quale pruvo di « malricheso ».
So Prof. Gomperz respondis per kelka linei, konfesante jentile sa eroro, ed agnoskante, ke il ne estas « tre familiara » kun Esperanto. I] rimarkigas nur, ke la idealo di Lambert (matematikista logikisto) esis plu logikal kam literaturala, e ke tala linguo, mem logike perfekta, ne esus komparebla pri richeso a la vivanta lingui max richa, quale greka e germana. Ni kredas savar, ke il esis tamen favore impresita da la respondo di So Couturat, e ke il esas nule malamiko di LI. principe.
Sed la argumenti de tala ciencisto (mem kande li apogas su sur nesuficanta studyo di la linguo) devas esar por ni leciono od averto. On vidas, ke nulo nocas plu ad Esperanto avan l’ okuli di la literaturisti, kam sa pretendi a literaturo, a poezio, a perfekta tradukado di la chefverki literaturala di omna lingui. Mem se ca pretendi esus justa (e li esas, segun ni, adminime exajerita e multe tro frua), li povas nur repulsar e shokar la ciencisti, quin on volas konquestar. Samtempe, on malquietigas la patrioti di omna landi, kande on penas montrar (juste o maljuste) ke LI. povas vicar nia lingui en omna lia uzadi. Nu, ca ambicyi tute ne konvenas a linguo ankore tre malricha, quale esas Esperanto. La skopo praktikal, quan ni vizas, esas linguo helpanta por la cienci, la komerco e la voyaji : e mem ca modesta programo di la Delegitaro semblas tro ambicyoza a Prof. Brugmann. Omna fanfaronadi di la fanatiki, qui konsideras Esperanta quale nacionala linguo, esas rekte kontre la interesto di nia ideo, e povas nur produktar ad ol nuva malamiki (quin ol certe ne bezonas), ecitar nuva prejudiki, ec.
Per co on vidas, quante malsaja esas la max multa Esperantisti, qui pulsas la « kara linguo » ad la literaturala aplikado, qua esas tute neutila, e mem malutila, pro la malproporciono inter la skopo e la moyeni, qua forcas la « autori » tormentar e koruptar la linguo por ke ol povez « rivalesar » (!) kun neimitebla (o neimitinda) modeli. On fondas « literaturala revui », on skribas o tradukas poeziaji, on ludas teatraji, e co omno, quo entuziasmigas kelka naivi e fanatiki, nauzigas la sobra adepti ed ankore plu la profana spektanti, ed igas nia bela ideo ridinda e mem poke malaminda a la senpartia publiko, quin ni semblas intence mokar e mistifikar. La Esperantisti devos esar multe plu modesta, se li volas ganar la aprobo di la serioza e ciencoza homi [1].
Revue critique d’histoire et de littérature, 2 avril 1908. — La famoza broshuro di Profi Brugmann e Leskien esis recensata, en ca
- ↑ Pos ke ca artiklo esis skribita, ni ricevis de granda germana linguisto letro en qua il dicas : « Se esas vera, ke en la proxima Esperantistal kongreso devas esar riprezentata Ifigenio da Göthe en Esperanto, co aparas a me quale monstrajo. »
