multa ex-Volapükisti divenis Esperantisti. Co pruvas do nulo por Esperanto plu kam por Volapük, nek teoriala boneso, nek praktika suceso. Co pruvas nur la neceseso di L I. generale e la fervoro di la partiani di ca nobla ideo. Sed on ne havas yuro identigar ca ideo ad ula ek sa realigi plu od min perfekta : co esas nek logike nek normale korekta. La amiki di l’ ideo su kunligis cirke Volapük ante 20 yari, li su kunligas nun cirke Esperanto, nur pro co, ke ca o ta linguo riprezentas tempe la generala ideo sub la max bona o praktika formo. Sed tala adhero esas esence provizora, nam ol vizas vere, ne ca o ta aparta linguo, sed nur la ideo. Co explikas, ke la nombro di la Volapükisti falis preske subite a zero, quankam li ne povis de un jorno a la sequanta oblivyar lia linguo. Same multa nuna Esperantani esas pronta abandonar lia « kara linguo » por adoptar linguo plu simpla e plu perfekta, qua plu bone realigos lia konstanta idealo. Nu! juste por distingar la ideo de sa diversa realigi esis fondita la Delegitaro; ol volis unionar omna partiani di la ideo por la elekto definitiva di un sola linguo, malgre la diverseso neevitebla di lia personala opinioni. Ol sola do havas yuro parolar pri e por la generala ideo, e nek la Esperantisti, nek altra partio, havas yuro akaparar la ideo por la profito di aparta solvo. Konklude, la argumento, per qua on penas identigar Esperanto ad la L I. generale, turnesas kontre la esperantista « shovinisti » : nam ol pruvas reale, ke Esperanto apartenas, ne ad li sola, sed ad omna amiki di l’ ideo, qui aceptas ol nur quale la solvo provizore max bona, sed ne renuncas nek povas renuncar a futura plubonigo o chanjo, se la linguo ne tute respondas ad lia deziri o bezoni.
Fine, on alegas por Esperanto la neceseso di la unikeso di la LI. e di l’ uniono di omna sa partiani. La LI. ne esas simila ad la industriala produktaji, nek ad la religya o filozofia doktrini. Singlu povas selektar por sa propra uzo telefono, bicikleto, motor-veturo, ne tro zorgante, kad altri (multi o malmulti) havas la sama tipo di mashino. Singlu povas anke adherar a religyo, sistemo o sekto, qua kontentigas max bone sa morala ed intelektala bezoni, sen atencar, kad la nombro di sa adepti esas granda o malgranda. La konkuro di industriisti e di doktrini esas posibla, e mem bona ye kelka vidpunti. Sed la LI. devas esar una, od ne povas existar : ne povas existar plura LI., nam lor nula ek li esus la LI.
