ciona. Ex., pro la endukto di al la vorti norm-al-a, geni-al-a, piramid-ala, natur-al-a, univers-al-a, profesion-al-a, nacion-al-a, feder-al-a, fin-ala, teatr-al-a, figur-al-a, e c., omna rusa vorti, qui esas en Esp. primvorti apud la primvorti normo, socio, piramido… esas en Ido derivaji formacita per la sufixo al ; konseque en ica kazo Ido havas min multa radiki kam Esp. La samo esas dicebla pri la sufixo iz, qua eniris omna europala lingui : on trovas en R. la radiki : elektriz, koloniz, magnetiz, naturaliz, signaliz, metaliz, kanaliz, polariz, faradiz, e c. — Oz : fibroz, gracioz, nervoz, ambicioz, religioz, skrofulyor, skrupulyoz, trikhinoz, leproz. — If : russif, specif, modif. — Iv : deduktiv, induktiv, kollektiv, produktiv, ekspansiv, regressiv, prezervativ, e c. Danke ca sufixi en Ido ed olia absenteso en Esp. la lasta… sempre havas duopla quanto de radiki. Vice elektr-iz-ar la esperantisti uzas elektri od elektrumi, vice talent-oz-a — talenta, talent-hava, vice skroful-oz-a — skroful-mal-san-a.
Ca sufixi anke regulizis konsiderinde la logikala vortifo (videz « Etude » da L. Couturat). Segun l’unesma vido omno semblas harmonianta e konsequanta en Esp. : o esas la finalo di substantivi, a di adjektivi, i di verbi e c. Sed ico nur semblas. « Krono » ex. signifikas R. korona (F. couronne). Ek ca vorto la esperantisti derivas « kroni ». Nun on questionas quale on tradukos R. koronovanie [F. couronnement]. On ne povas respondar : krono ! Nam co esas korona (F. couronne). Lor la esperantisti helpas su per la sufixo ad (qua signifikas « duro », « itero ») e ricevas kronado. Sed nun naskas altra questiono : pro quo « kronado » signifikas « ago-kronar » ? Se kronado esus verbala substantivo (kroni ado), lor ol reale signifikus duranta od iterata ago, sed samtempe la sufixo ad esus superflua : suficus la simpla substantivo krono ; en altra kazo, se kronado venas de « krono » (e tal esas la real Esperantala fakto), on havas la yuro questionar su, quamode on permisas a su adjuntar verbala elemento di duro a konkreta objekto (quale krono, tablo, stono, domo) por ricevar ago. Certe, esas evidenta ke esas kazi, en qui la dicerno inter agi ed obyekti (precipue, kande la afero esas pri ago ed olsa rezultajo), ne esas grava (ex. korektigo-ago e korektigo-rezultajo), ma la chefajo konsistas en to, ke on bezonas havar elemento por uzar ol en kazo necesa (krono-kronizo) e lasar ol latere kande ol esas negrava.
On rimarkis l’atesto di l’autoro pri la tendenci di la primitiva Esperantisti. On savas, ke il apartenis a la unesma generaciono, a ta heroala periodo, en qua on pozis l’ideo super omno, mem la personal interesto. So Kofman devis havar vera kurajo por rompar kun la Maestro e sa malnuva kunluktanti ; tamen il ne hezitis rompar, malgre omna personala ligi e sentimentala konsideri, pro fideleso a l’ideo.
La construction logique des mots en Esperanto, da Antido (Genève, 1910). — Ica verko penas (poke tarde !) respondar a la kritiki da Couturat ed altri pri la derivado en Esp., e justigar ol, enuncante sa logikala principi, segun metodo a posteriori[1]. L’au-
- ↑ « On ne devis establisar a priori defini e reguli di derivado, e pose deklarar Esp. nelogikala, omnafoye kande ol ne sequas la dicita reguli »
